Natnael Mekonnen

የጂኦ-ፖለቲካዊ የመሬት መንቀጥቀጥ፡ የእስራኤል እና ሶማሊላንድ አዲሱ የኃይል አሰላለፍ የእስራኤል የሶማሊላንድን ሉዓላዊነት እውቅና የመስጠት ፍላጎት ወይም ሂደት በምስራቅ አፍሪካ እና በመካከለኛው ምስራቅ የፖለቲካ አሰላለፍ ላይ ትልቅ ለውጥ የሚያመጣ "ጂኦ-ፖለቲካዊ የመሬት መንቀጥቀጥ" ተብሎ ሊገለጽ ይችላል። ይህ ጉዳይ ከታሪክ፣ ከጥቅምና ካሁኑ ወቅታዊ ሁኔታ አንፃር ሲተነተን የሚከተሉትን ዋና ዋና ነጥቦች ይይዛል። 1. የእስራኤል ስትራቴጂካዊ ፍላጎቶች እስራኤል ለሶማሊላንድ እውቅና ለመስጠት የምታስብባቸው ሦስት መሠረታዊ ምክንያቶች አሉ፦ • የቀይ ባህር ፀጥታ፦ እስራኤል በኤደን ባህረ ሰላጤ እና በባቢል አል-መንደብ በኩል የሚደረገውን የንግድ መስመር ለህልውናዋ ትፈልገዋለች። በተለይ በየመን ያሉ የሁቲ አማፂያን የሚያደርሱትን ጥቃት ለመመከት ሶማሊላንድ ስትራቴጂካዊ ምሽግ ትሆናለች። • የዳርቻ አጋርነት (Peripheral Alliance)፦ እስራኤል በአረብ ሀገራት ስትከበብ፣ አረብ ያልሆኑ ወይም ለየት ያለ አቋም ያላቸውን የዳርቻ ሀገራት (እንደ ኢትዮጵያና ኬንያ) ወዳጅ የማድረግ ጥንታዊ ስልቷን በሶማሊላንድ በኩል ዳግም እያነቃችው ነው። • የአብርሃም ስምምነት ቀጣይነት፦ በአፍሪካ አህጉር ያላትን ዲፕሎማሲያዊ ተቀባይነት በማስፋት በዓለም አቀፍ መድረኮች (እንደ UN) ድምፅ ለማግኘት ትፈልጋለች። 2. የኢላን ኡመር እና የትራምፕ አስተዳደር ሚና የዶናልድ ትራምፕ ወደ ስልጣን መመለስ እና የኢላን ኡመር አቋም ለጉዳዩ መፋጠን ግፊት ሊሆኑ ይችላሉ፦ • የትራምፕ "ተግባራዊ" ፖሊሲ፦ ትራምፕ ለዲፕሎማሲያዊ እውቅና የጥቅም ልውውጥን (Transactional Diplomacy) ያስቀድማሉ። እስራኤል ለሶማሊላንድ እውቅና እንድትሰጥ ግፊት በማድረግ፣ በምላሹ ለአሜሪካ ታማኝነቷን እንድታረጋግጥ ሊያደርጉ ይችላሉ። • የ"ጠላቴ ጠላት ወዳጄ ነው" መርህ፦ ኢላን ኡመር የሶማሊያ አንድነት ደጋፊ በመሆኗ፣ የእሷ ተቃዋሚ የሆነው የትራምፕ አስተዳደር እሷን ለመገዳደር ሲል ብቻ የሶማሊላንድን ጉዳይ ሊገፋበት ይችላል። 3. የኢትዮጵያ ቀዳሚነት እና የተቺዎች ምላሽ ኢትዮጵያ ከሶማሊላንድ ጋር የመግባቢያ ሰነድ (MoU) ስትፈርም "የህፃን ውሳኔ" ወይም "ስሜታዊ" ነው ያሉት አካላት አሁን ትልቅ ፈተና ይገጥማቸዋል። • ኢትዮጵያ ጉዳዩን መጀመሯ እንደ እስራኤል ላሉ ታላላቅ ሀገራት በር ከፋች ሆኗል። • አሁን እስራኤል እና ምናልባትም አሜሪካ እውቅና መስጠት ከጀመሩ፣ የኢትዮጵያ ውሳኔ ዲፕሎማሲያዊ አርቆ አስተዋይነት እንደነበረው ማረጋገጫ ይሆናል። 4. የቀጠናዊ ኃይሎች (ግብፅ እና ኤርትራ) አጣብቂኝ ሶማሊያ በግብፅ እና ኤርትራ በኩል ኢትዮጵያን ለመጫን የነበራት ተስፋ እስራኤል ወደ ጨዋታው ስትገባ ሊቀየር ይችላል፦ • ግብፅ፦ ከእስራኤል ጋር የሰላም ስምምነት ቢኖራትም፣ የሶማሊላንድ እውቅና ማግኘት በናይል ጉዳይ ላይ ያላትን ተፅዕኖ ሊያዳክምባት ይችላል። ሆኖም እስራኤልን ፊት ለፊት መጋፈጥ ለካይሮ ከባድ ነው። • ኤርትራ፦ እስራኤል በሶማሊላንድ በኩል መምጣቷ ኤርትራ በቀጠናው የነበራትን "ብቸኛ ታማኝ ስትራቴጂካዊ አጋርነት" እና የባህር በር የበላይነት ሊያሳጣት ይችላል። የዐሰብ ጉዳይ እና አዲሱ የኃይል ሚዛን የኢትዮጵያ በሶማሊላንድ በኩል የባህር በር ማግኘት በኤርትራ እና በዐሰብ ወደብ ላይ የሚኖረው ተፅዕኖ ከፍተኛ ነው፦ 1. የዐሰብ ስትራቴጂካዊ ፋይዳ መዳከም፦ ኤርትራ ዐሰብን እንደ ፖለቲካዊ ቁማር ትጠቀምበት ነበር። ኢትዮጵያ በሶማሊላንድ በኩል አማራጭ ካገኘች፣ በኤርትራ ላይ ያላት ጥገኝነት ስለሚቀንስ ዐሰብ አገልግሎት የማይሰጥ "የሙት ከተማ" ሆኖ የመቀጠል ዕድሉ ሰፊ ነው። 2. የኃይል አሰላለፍ ለውጥ፦ አሁን በቀይ ባህር ላይ ሦስት ዋና ዋና ጎራዎች እየተፈጠሩ ነው፦ • ጎራ 1፦ ኢትዮጵያ-ሶማሊላንድ-እስራኤል-ኤምሬትስ (የንግድ እና ፀጥታ ትብብር)። • ጎራ 2፦ ኤርትራ-ግብፅ-ሶማሊያ (ኢትዮጵያን የመክበብ ስልት)። • ጎራ 3፦ የሁቲ-ኢራን መስመር (ሁከትን እንደ መሳሪያ የሚጠቀሙ)። 3. የዲፕሎማሲ ጫና፦ ኢትዮጵያ የሶማሊላንድን ስምምነት እንደ ማሳያ በመጠቀም፣ ኤርትራን "በሰላማዊ መንገድ" ወደ ድርድር ጠረጴዛ ልታመጣት ትችላለች። "ከሶማሊላንድ ጋር ከተሳካልን ከኤርትራ ጋር ለምን አይሆንም?" የሚል ጫና ይፈጠራል። ማጠቃለያ የእስራኤል እውቅና መስጠት የሶማሊላንድን ጉዳይ ከምስራቅ አፍሪካ የቤት ስራ አውጥቶ የዓለም ጂኦ-ፖለቲካ ማጠንጠኛ ያደርገዋል። ይህ ሁኔታ ኢትዮጵያ የጀመረችው መንገድ በዓለም አቀፍ ደረጃ ተከታዮችን እያገኘ መምጣቱን የሚያሳይ ሲሆን፣ በኤርትራ ላይ ያለውን ጫና በመጨመር የዐሰብን ጉዳይ በኢኮኖሚ የበላይነት ለመፍታት ዕድል ይሰጣል።

እስራኤል ለሶማሊላንድ የአገርነት እውቅና በይፋ መስጠቷን አስታወቀች የእስራኤል ጠቅላይ ሚኒስትር ቤንያሚን ኔታንያሁ አገራቸው የሶማሊላንድ ሪፐብሊክን እንደ ነጻ እና ሉዓላዊት ሀገር በይፋ መቀበሉን አስታወቁ። ይህም በአፍሪካ ቀንድ ውስጥ ትልቅ ዲፕሎማሲያዊ ለውጥ መሆኑ ተገልጿል። ኔታንያሁ ባወጡት መግለጫ እንዳስታወቁት፤ ዕውቅናው የተረጋገጠው ከእስራኤል የውጭ ጉዳይ ሚኒስትር ጌዲዮን ሳር እና ከሶማሊላንድ ፕሬዝዳንት አብዲራህማን መሐመድ አብዱላሂ ጋር በጋራ በተፈረመ "የሁለትዮሽ ስምምነት" አማካኝነት ነው። ጠ/ሚሩ በመግለጫቸው ቀደም ሲል በአሜሪካው ፕሬዝዳንት ዶናልድ ትራምፕ አነሳሽነት የተፈረመውን "የአብርሃም ስምምነት" መንፈስን የተከተለ መሆኑን ገልፀዋል። ነታንያሁ ፕሬዝዳንት አብዲራህማንን "ታሪካዊ መግለጫ" ባሉት በዚህ ስምምነት ላይ እንኳን ደስ ያለዎት ያሏቸው ሲሆን፤ ለሰላም እና ለመረጋጋት ላሳዩት ቁርጠኝነትና አመራር ምስጋና አቅርበውላቸዋል። በተጨማሪም የእስራኤሉ ጠቅላይ ሚኒስትር የሶማሊላንድ ፕሬዝዳንት በእስራኤል ይፋዊ ጉብኝት እንዲያደርጉ ግብዣ አቅርበውላቸዋል። እንደ ኔታንያሁ ገለጻ፣ ፕሬዝዳንት አብዲራህማን በወሰዱት እርምጃ ደስታቸውን ገልጸው፤ እስራኤል ሽብርተኝነትን በመዋጋትና ቀጣናዊ ሰላምን በማስፈን ረገድ ለምትጫወተው ሚና ያላቸውን አድናቆት ገልጸዋል። ጠቅላይ ሚኒስትሩ ለዚህ ሂደት መሳካት የውጭ ጉዳይ ሚኒስትሩ ጌዲዮን ሳር፣ የሞሳድ ዳይሬክተር ዴቪድ ባርኒያ እና የእስራኤል የደህንነት ተቋማት ላበረከቱት አስተዋጽኦ እውቅና ሰጥተዋል። ነታንያሁ እንደገለጹት፤ እስራኤል በግብርና፣ በጤና፣ በቴክኖሎጂ እና በኢኮኖሚ ዘርፎች በሚደረጉ ሰፊ ትብብሮች አማካኝነት ከሶማሊላንድ ጋር ያላትን ግንኙነት ለማስፋፋት አቅዳለች።

የህውሀት ፀሃይ እየጠለቀች ነው። እኛ ለአመታት አሁን አሉላ ስለ ህውሀት የተናገረውን ስናገር “የትግራይ ጠላት” ትሉን ነበር። እኛ ጠላት ከሆንንን ይኸው አሉላም ከኛ ጋር የትግራይ ጠላት ይባልልን 😁 እኛ የትግራይን ህዝብ ጠልተንም አናውቅም። የምንጠላበትም ምክኒያት የለንም። ለዘመናት ስለህውሀት ስንናገር የከረምነው ቡድኑ አይደለም ለኢትዮጵያ ለትግራይ ህዝብ ራሱ የጥፋትና የጉስቁልናው ምንጭ የሆነ አረመኔ ስብስብ እንደሆነ እናውቅ ስለነበረ ብቻ ነው። ዛሬ ለአመታት ለህውሀት ወግነው እኛን ሲያብጠለጥሉ የነበሩ የትግራይ ልጆች ሳይቀር እውነታው ገብቷቸው ሃቁን ለህዝባቸው እንዲህ እየገለፁ ይገኛሉ። ይህ የለውጥ እሳት በመላው ትግራይ ተቀጣጥሎ ለህዝቡ የጉስቁልናና የስቃይ መፈልፈያ ማሽን የሆነው ህውሀት የሚሉት የማፊያ ስብስብ ከትግራይ ህዝብ ትከሻ ላይ ለአንዴና ለመጨረሻ ግዜ ተንከባሎ በትግራይ መሬት ላይ አማራጭ ሃሳብና ብሩህ አእምሮ የያዘ አዲስ ትውልድ የምናይበት ግዜ እሩቅ አይመስልም። ከአሉላና መሰል የትግራይ ልጆች ጋር ድሮም የሚያጋጨኝ የግል ጠላትነት አልነበረም። እንኳን እውነታውን ተረዱ እንጂ እነአሉላ ከአንድ ኤርትራዊ ይቀርቡኛል። ምክኒያቱም ኢትዮጵያዊ ናቸው። በአንድ ባንዲራ፣ በአንድ ህገመንግስት፣ በአንድ ግዛታዊ ወሰን፣ በአንድ ሐገር ስር ኢትዮጵያ ተብለን የምንጠራ ነን። ሌሎች የትግራይ ልጆችም የነአሉላን ፈለግ በመከተል የትግራይ ህዝብ ጫንቃ ላይ ተንጠልጥሎ ህዝቡን ለስቃይና ለመከራ እየዳረገ ያለውን የወንጀለኛ ስብስብ እንዲህ እርቃኑን በማቆም እውነታውን ለህዝቡ የማሳወቅ ታሪካዊ ሃላፊነት አለባችሁ እላለሁ። አሉላ ወንድማችን Welcome to Reality!

NEWS; Ethiopian Air Force has announced that it will commemorate the 90th anniversary of its founding from January 23 to 27, 2026, with a series of national and international programs, including air shows.

የቡና ዋጋ ቅናሽ‼️ በተያዘው የፈረንጆቹ 2025 አመት መጨረሻ ወራት ላይ የቡና ዋጋ ቅናሽ ያሳየ ሲሆን ለዋጋው ማሽቆልቆል የምርት መጨመር እንዲሁም በመጥፎ የአየር ጠባይ ምክንያት በብዛት የሚሸጡ ሀገራት በመብዛታቸው መሆኑን እንደምክንያት ተጠቅሷል፡፡ ከሳምንት በፊት የወጣው የUSDA ሪፖርት እንደሚያመለክተው የ2025/26 የዓለም የቡና ምርት ከላፈው ዓመት ምርት የ3.5 ሚሊዮን ኬሻ ብልጫ በማድረግ 178.8 ሚሊዩን ኬሻ ደርሷል፡፡ በተመሳሳይ ሪፖርት እንደተቀመጠው የፍጆታ መጠንም በተመሳሳይ ዓመት 173.9 ሚሊዮን ኬሻ እንደደረሰ ያሳል፡፡ በተያዘው 2025 መገባጃ የቡና ዋጋ ቅናሽ አሳይቷል።

ህወሓት ዛሬም በተፈናቃዮች መቆመሩን ቀጥሏል! በትግራይ በተለያዩ ካምፖች የሚገኙ ተፈናቃዮች ስላሉበት ሁኔታ ለመጎበኘት ወደክልሉ የገቡ አምባሳደሮች እና የተለያዩ የአለም አቀፍ ድርጅቶች እዉነተኛዉን የተፈናቃይ ካምፕ እንዳይጎበኙ የህወሓት ባለስልጣናት የIDP አስተባባሪዎች ላይ ጫና እያደረጉ ነው፡፡ እኛ ከምንፈልገው ውጭ ያለ ካምፕ ላይ የመስክ መልከታ ማድረግ በፍፁም አይቻልምም በማለት በተፈናቃዮች ረሃብ እና መከራ ለመነገድ እየተፍጨረጨሩ ነው፡፡ ይህ ነው የህወሓት ማንነት! በትግራይ ህዝብ ደም እና ስቃይ መሸቀጥ

በሳይበር ደህንነት ላይ ባተኮሩ የአጭር ቪዲዮ ውድድር አሸናፊዎች ተሸለሙ "የሳይበር ደህንነት የዲጂታል ኢትዮጵያ መሰረት" በሚል መሪ ቃል ለአንድ ወር ያህል በተለያዩ ዝግጅቶች ሲከበር የቆየው 6ኛው ሀገር አቀፍ የሳይበር ደህንነት ወር፣ ልዩ ልዩ የፈጠራ ውድድር አሸናፊዎችን በመሸለም በደመቀ ሁኔታ ተጠናቋል። በመዝጊያ መርሃ-ግብሩ ላይ በመገኘት ሽልማቱን ያበረከቱት የኢንፎርሜሽን መረብ ደህንነት አስተዳደር #INSA ዋና ዳይሬክተር ወ/ሮ ትዕግስት ሃሚድ ሲሆኑ፤ በአጭር ፊልም ውድድር ዘርፍ ብቁ አሸናፊ ለሆኑት የገንዘብ እና የምስክር ወረቀት ሽልማቶችን አበርክተዋል። በአጭር ቪዲዮ (ፊልም) ውድድሩ ከፍተኛ ውጤት በማምጣት የተሸለሙት አሸናፊዎች፦ 1ኛ ደረጃ፦ "የእውነት ሚዛን" — በኤልያስ በሪሁን (የ300,000.00 ብር ተሸላሚ) 2ኛ ደረጃ፦ "The Click" — በመድሀኒት ዋቀዮ (የ200,000.00 ብር ተሸላሚ) 3ኛ ደረጃ፦ "Echoes of a Lie" — በብስራት ተስፉ (የ100,000.00 ብር ተሸላሚ) ይህ ውድድር በሀገራችን የሳይበር ደህንነት ንቃተ-ህሊናን በስነ-ጥበብ አማካኝነት ተደራሽ ለማድረግ እና በዘርፉ ያሉ ወጣቶች የፈጠራ ስራዎቻቸውን እንዲያሳዩ ትልቅ ዕድል መፍጠር ችሏል። ተጨማሪ የሳይበር ደህንነት መረጃዎችን ለማግኘት፡- • ድረ ገጽ፦ https://www.insa.gov.et • ፌስቡክ፡- https://web.facebook.com/INSA.ETHIOPIA • ቲክቶክ፡- https://www.tiktok.com/@insa_et?_t=8qBKkyp092r&_r=1 • ሊንክድኢን:- https://www.linkedin.com/.../information-network.../ • የሳይበር ጥቃት ጥቆማ ለመስጠት፡- ነጻ የስልክ መስመር 933

ህወሓት ዛሬም በተፈናቃዮች መቆመሩን ቀጥሏል! በትግራይ በተለያዩ ካምፖች የሚገኙ ተፈናቃዮች ስላሉበት ሁኔታ ለመጎበኘት ወደክልሉ የገቡ አምባሳደሮች እና የተለያዩ የአለም አቀፍ ድርጅቶች እዉነተኛዉን የተፈናቃይ ካምፕ እንዳይጎበኙ የህወሓት ባለስልጣናት የIDP አስተባባሪዎች ላይ ጫና እያደረጉ ነው፡፡ እኛ ከምንፈልገው ውጭ ያለ ካምፕ ላይ የመስክ መልከታ ማድረግ በፍፁም አይቻልምም በማለት በተፈናቃዮች ረሃብ እና መከራ ለመነገድ እየተፍጨረጨሩ ነው፡፡ ይህ ነው የህወሓት ማንነት! በትግራይ ህዝብ ደም እና ስቃይ መሸቀጥ

የአዲስ አበባ ፖሊስ ጠቅላይ መምሪያ ከህብረተሰቡ ባህል፣ ሞራልና እሴት ተቃራኒ የሆኑ መልዕክቶችን በማህበራዊ ሚዲያ ሲያሰራጭ የነበረን ግለሰብ በቁጥጥር ስር ማዋሉን አስታወቀ። ከህብረተሰቡ ባህል፣ ሞራልና እሴት ተቃራኒ የሆኑ መልዕክቶችን በማህበራዊ ሚዲያ ሲያሰራጩ ከነበሩ ግለሰቦች አንዱ የሆነው ነዋሪነቱ በን/ስ/ላፍቶ ክ/ከተማ ወረዳ 6 የሚገኝ ናትናኤል ባደግ ገብሬ የተባለን ተጠርጣሪ በቁጥጥር ስር ማዋሉን ገልጿል። ግለሰቡ የማህበራዊ ሚዲያን (YouTube  እና TikTok) ን በመጠቀም በንግግር ልቅ ፆታዊ ግንኙነትን የሚያበረታታና የሚያስፋፋ አፀያፊ መልዕክቶችን ሲያሰራጭ በመቆየቱ በቁጥጥር ስር እንዳዋለው አስረድቷል። ተጠርጣሪው በተለምዶአዊው ንግግር ሊገለፁ የማይችሉ አስፀያፊ ቃላትን በመጠቀም በትውልዱ ላይ አሉታዊ ተፅዕኖ ሲያሳድር እንደነበር እና መሰል ይዘቶችን በተደጋጋሚ ጊዜ በመስራት በማህበራዊ ሚዲያ (YouTube እና TikTok) በመጠቀም ሲያሰራጭ እንደነበር ፖሊስ አብራርቷል፡፡ ፖሊስ በቁጥጥር ስር በዋለው ናትናኤል ባደግ ወይም “ የማህበራዊ ሚዲያ አንቂ ወይም ይዘት ፈጣሪ ነኝ “ በሚለው ግለሰብ ላይ ምርመራ ጀምሯል። በአንዳንድ ኃላፊነት በማይሰማቸው ግለሰቦች በተለያዩ ማህበራዊ ሚዲያዎች ላይ ከህብረተሰቡ ሞራል ባህልና እሴት ባፈነገጠ ሁኔታ አሉታዊ መረጃዎች እየተሰራጩ መሆኑን ያስታወቀው ፖሊስ በማህበረሰቡ በተለይም ታዳጊ በሆኑ ህፃናት ሥነ-ልቦናና ሞራል ላይ ከፍተኛ ጉዳት እያደረሱ መሆኑን ገልጿል። በቀጣይም ተመሳሳይ ድርጊት ውስጥ በሚገቡ ግለሰቦች ላይ ተገቢውን ህጋዊ ርምጃ እንደሚወስድ የአዲስ አበባ ፖሊስ ጠቅላይ መምሪያ አሳስቧል። ከዚህ ቀደም ፖሊስ በቲክቶክና ሌሎች የማህበራዊ ሚዲያዎች ከህብረተሰቡ ባህል፣ ሞራልና እሴት ተቃራኒ የሆኑ መልዕክቶችን አሰራጭተዋል ፣ በአለባበስም አሳይተዋል ያላቸውን ወጣቶች በቁጥጥር ስር ውሎ ለቋቸዋል። ‎

ለነፍሳሳቸው ሳይሳሱ ህውሀትን በመታገል እስከ ቀራኒዮ ለመሄድ የቆረጡ የትግራይ ልጆች ተወልደዋል። አዲሱን የትግራይ ወጣት እንደድሮ የሰማእታት ፎቶ አሸክመህ ደቀመዝሙርህ አታደርገውም። አዲሱን ትውልድ ቀይና ቢጫ ባንዲራ አልብሰህ ግንቦት 20 ከበሮ ሲደልቅልህ እንዲውል ማድረግ አትችልም። አዲሱ የትግራይ ወጣት ለውጥ ይፈልጋል። ይጠይቃል። ይመርምራል። አዲሱ ትውልድ ለሃምሳ አመት የቆየውን የህውሀት ሸረኛ ጉዞ ተፀይፎ እንደዚህ ልጅ ያለአንዳች ፍርሃት ወጥቶ መናገር ጀምሯል። አዲሱ ትውልድ ህውሀት የተባለ ጋንግሪን የትግራይን ህዝብ ጦርነት ውስጥ ቀብሮ በረሃብና በቸነፈር እንዲማቅቅ ከማድረግ ያለፈ አንዳች ዘመኑን የሚመጥን አእምሮ እንደሌለው ተረድቷል። ከዚህ በኋላ ህውሀት በትግራይ ወጣት ልብ ውስጥ ከስማለች። የኖረችውም በትግራይ ህዝብ ውስጥ ተሸሽጋ ነበር። የሚቀብራትም ራሱ የትግራይ ህዝብ ይሆናል።