تفکر

عاجز ترِ ملوک آنست که از عواقبِ کار‌ها غافل باشد و مُهمّاتِ مُلک را خوار دارد، و هرگاه که حادثه‌ی بزرگ افتد و کارِ دشوار پیش آید موضعِ حزم و احتیاط را مُهمَل گذارد و چون فرصتْ فایِت گشت و خصم استیلا یافت نزدیکانِ خود را متهّم گرداند و به هر یک حوالت کردن گیرد. کلیله و دمنه @Tafakkor

‍ ‍امروز‌‌دراین‌آیه‌‌تدبر‌‌می‌کنیم 👇به نام خدا لاَ تَأْکُلُوا أَمْوَالَکُمْ‌ بَيْنَکُمْ‌ بِالْبَاطِلِ‌ إِلاَّ أَنْ‌ تَکُونَ‌ تِجَارَةً عَنْ‌ تَرَاضٍ‌ مِنْکُمْ‌ اموال همدیگر را به ناروا مخورید، مگر آنکه دادوستدی به رضایت و توافق خودتان باشد نساء/۲۹ @Tafakkor ࿐ྀུ༅࿇༅═‎┅ جامعه‌ی بسته؛ بر جهل، ترس و اسطوره بنا می‌شود، جامعه‌ی باز بر عقل، آزادی و نقد. کارل پوپر @Tafakkor

آن دوره‌ها که مردم به‌ شراباً طهور دسترسی پیدا می‌کردند و می‌خوردند و حافظ می‌شدند، گذشت. حالا باید شراباً باروت قورت بدهند. آن وفت‌ها که مردم لب جوی آب می‌نشستند و گذر عمر را می‌دیدند و دِلیْ‌دِلی می‌کردند و از تمام نعمت‌های دنیا، یک گلعذار بسِشان بود، گذشت. حالا باید کناره سیل‌گیر بایستند و عمر همچین از، روبه‌رو بیاید سیلی به صورتشان بزند که ربّ و رُبِشان را یاد کنند. سووشون @Tafakkor

هر کس حق دارد دینی را برگزیند که بر پایه‌ی عقل خود درست می‌داند. این حق، نه هدیه‌ی حکومت است، نه بخششی از سوی کلیسا. این، حق ِطبیعی هر انسان است و هیچ مرجعی نمی‌تواند او را از آن محروم کند. جان لاک @Tafakkor

ارتباط شگفت‌انگیز بین استرس و حافظه @Tafakkor

دولت‌مردِ لیبرال در روز سیزده آبان، باید یاد کنیم از دولت‌مردِ آزاداندیشِ ایران، مهندس مهدی بازرگان. تسخیر سفارت آمریکا، یک نقطه عطف در زندگی و سلوکِ سیاسی مهندس بازرگان است؛ دقیقاً آن‌جایی است که او را می‌توان از هم‌روزگارانش جدا و متمایز کرد. در روزگاری که تقریباً همه‌ی رجل سیاسی، همه‌ی چهره‌ها و شخصیّت‌های اجتماعی و حزبی، از چپ تا راست، از مذهبی تا سکولار، از روشنفکر تا روحانی، به باور یا مصلحت حمله به سفارت آمریکا را تأیید و تحسین و تشویق کردند و نام مبارزه بر آن نهادند، مهندس بازرگان تنها و یکه در برابر این حماقتِ جمعی ایستاد. بازرگان با شهامت و جسارتِ همیشگی، رأی و دیدگاه خود را در بطلانِ حرکتِ خطّ امامی‌ها بیان داشت و صف خود را از صفِ سفارت‌نوردها سوا ساخت. بازرگان، نتوانست شرارت و شورشِ انقلابی‌گرها را تاب بیاورد، با اعلام استعفایش، راه خود را از «انقلاب» جدا کرد. همچنان که می‌دانیم، حمله و تسخیر و گروگان‌گیری در سفارت آمریکا، پایانی برای دولتِ دموکرات‌منش به ریاستِ بازرگان بود. و در واقع، نخستین قربانی تسخیر سفارت، دولتِ بازرگان بود. مهدی بازرگان، در مخالفت با تسخیر سفارت، تا آن‌جا پیش رفت که در سخنِ علنی و عمومی، «خطّ امام» را «خطّ شیطان» خواند و شناخت؛ سخن گزنده‌ی بازرگان علیه تسخیرگران، و نسبتِ خطّ شیطان به خطّ امام، رهبر انقلاب اسلامی را سخت برآشفت و خشمگین کرد. بازرگان در وارسی عقلانی و معقول خود، ایران را در معرکه‌ی تسخیر و اشغال «بازنده و دست‌خالی» دید. بازرگان در مقام یک اندیشمندِ لیبرال‌دموکرات، که جایی نیک برای لیبرالیسم در سیاست و دیانت باز کرده بود، به خوبی دریافت که در پسِ «آمریکاستیزی» - که بانی تسخیر بود - نه مبارزه با استعمار است و نه دفاع از مظلومین و نه پاس‌داری از میهن، بل «لیبرال‌ستیزی» است که معنایی جز «آزادی‌هراسی» ندارد. بازرگان در تحلیلی که بر تسخیر سفارت نوشت، به‌درستی بنیان‌ها و ریشه‌های آمریکاستیزی را در مکتبِ چپِ افراطی(کمونیسم) یافت که آرمان‌شهرش جز استبداد سوسیالیستی از سنخ شوروی نبود و نیست. مسلکِ اشتراکی، مبارزه با امپریالیسم را به نام مبارزه با استکبار فروخت و معلّم غرب‌ستیزی برای روحانیّت شد. بازرگان امّا از نخستین دولت‌مردان بود که با دریافتِ لیبرال از سیاست، در برابر غرب‌ستیزی/آمریکاستیزی، و جوهرش لیبرال‌‌ستیزی، ایستاد و با برگرفتن عقلِ لیبرال در پی سیاستِ بازِ دموکراتیک رفت. امّا بازرگان و عقلِ لیبرال او در روزهای جنونِ انقلابی بس تنها بود و سیاست‌اندیشیِ دموکرات او مطرود و مهجور ماند. همچنان که می‌دانیم بازرگان، «مصدّقی» بود و در دولتِ دکتر مصدّق حضور داشت و کار اجرایی خود را در آن‌جا شروع کرد. پس از آن هم در نهضت آزادی هماره به مصدّق وفادار ماند. بازرگان، کودتای ۲۸ مرداد علیه دولت مصدّق تجربه کرده بود. اگر بنا بر انتقام از کودتای آمریکایی در مراد ۳۲ بود، بازرگان از دانشجویان خطّ امامی که نسبتی با دولتِ ملّی مصدّق نداشتند، در انتقام بسی بیش‌تر محقّ بود. اگر در تسخیر سفارت، کودتا علّت بود باید وارثان و یاران مصدّق پیشتاز آن حمله می‌بودند. اگر بنا بر انتقام از کودتا بود، کسانی چون بازرگان می‌باید سفارت را اشغال می‌کردند. امّا بازرگان نه‌تنها با تسخیر، هم‌دلی نکرد که صریحاً علیه آن موضع گرفت. او نشان داد که بحث کودتا و انتقام از آن در آن حرکت منتفی‌ست. تناقض سیزده آبان آن‌جاست که کسانی از آمریکا «انتقام» گرفتند که پا در کودتا علیه مصدّق داشتند و ریشه‌هایشان به کاشانی می‌رسید. امّا یاران مصدّق، چون بازرگان، همراه نشدند و مخالفت کردند. @Tafakkor

‍ ‍امروز‌‌دراین‌آیه‌‌تدبر‌‌می‌کنیم 👇به نام خدا ما عِندَكُم يَنفَدُ ۖ وَما عِندَ اللَّهِ باقٍ آنچه نزد شماست فانی می‌شود؛ امّا آنچه نزد خداست باقی است. نحل/۹۶ @Tafakkor ࿐ྀུ༅࿇༅═‎┅ ستم، دلیل نمی‌‌خواهد. ستمگر، ستم می‌کند زیرا شیطان در او به حکومت نشسته است. نادر ابراهیمی @Tafakkor

گاهی به پشت سرت نگاه کن. یک انقلاب، تا زمانی که از شعارهایش عقب‌تر است، یک انقلاب بدهکار است؛ و تا زمانی که علیه شعارهایش عمل می‌کند، یک انقلاب شکست‌خورده است. بدهکاری و شکست را با شعار درمان نمی‌توان کرد. راه درمانِ بدهکاری و شکست، حل مسائلی‌ست که قرار بوده حل شوند، ولی حل نشدند، مثل فقر اقتصادی و فلاکت معیشتی و گفتمانِ آزاد! @Tafakkor

بدانکِ هر چند تو با جهان عقدی سخت‌تر بندی، او آسان‌تر فرو می‌گشاید و چندانک درو بیشتر می‌پیوندی، او از تو بیشتر می‌گسلد. جهان تو را ودیعت‌داریست که جمع‌آورده‌ی تو را بر دیگران تفرقه می‌کند و ثمره‌ی درختی که تو نشانی، به دیگران می‌دهد و هر بساط که گستری، درنوردد و هر اساس که نهی، براندازد. مرزبان‌نامه/سعدالدین وراوینی @Tafakkor

زبان طبیعت کیهان- 1 گذار از ترس به شناخت و شعور آگاهانه از سری درسگفتارهای زبان طبیعت جلسه‌ی اول دکتر محمد جواد عظیمی @Tafakkor

زبان طبیعت کیهان- 1 گذار از ترس به شناخت و شعور آگاهانه از سری درسگفتارهای زبان طبیعت جلسه اول دکتر محمد جواد عظیمی @Tafakkor

در تمام تاریخ بشر بين اجتماعات مختلف عالَم، قدرت مطلقه و حکومت با زورمندان بود و شدت و یا کمی ستمکاری و بی‌عدالتی فقط بسته به فطرت حکمران بود و افراط طمع و شهوات یا خدا‌پرستی آنان در سرنوشت مردم تأثیر داشت. حکومت‌ها همه استبدادی بود و اگر گاهی امیری عادل ظهور می‌کرد آن عدالت نیز بسته به دلخواه و سلیقه‌ی او بود نه از عدم قدرت بر ظلم و مقاومت مظلومين. البته در اسلام در عهد خلفای راشدین افکار عامه مسلمین دخالت و تأثیر معتدٌبه در روش امراء داشته است و داستان بیانات عمر‌بن‌خطاب در موقع جلوس به مسند خلافت معروف است که گفت: «این امر را به من تفویض کردید و من بهترین شما نیستم و اگر در روش من کجی دیدید آن را راست کنید». و عربی بلند شد و شمشیر از نیام کشید و گفت اگر ما در تو انحرافی دیدیم آن را با شمشیرهای خود راست می‌کنیم و عمر گفت شکر می‌کنم خدای تعالی را که در امت محمد هستند کسانی که انحراف عمر را با شمشیر راست کنند. در تاریخ قرون اولی و قرون وسطی جز از حکومت استبدادی چیزی وجود نداشته مگر در بعضی ادوار در یونان و روم یعنی در قرن پنجم قبل از میلاد مسیح و بلافصل بعد از آن. سید حسن تقی‌زاده تاریخ انقلاب مشروطیت ایران @Tafakkor

‍ ‍امروز‌‌دراین‌آیه‌‌تدبر‌‌می‌کنیم 👇به نام خدا رَبَّنَا اغفِر لَنا ذُنوبَنا وَإِسرافَنا في أَمرِنا پروردگارا! گناهان ما را ببخش! و از تندرویهای ما در کارها، چشم‌پوشی کن! آل عمران/۱۴۷ @Tafakkor ࿐ྀུ༅࿇༅═‎┅ یکی از نشانه‌های پیشرفتِ  فکری-علمیِ جامعه، قطعِ رابطه با تحلیلِ ساده‌ی عامیانه، به نفع تحلیل‌های دقیق‌تر و منطقی‌تر و عقلانی‌تر است. ‌ علی‌ رضاقلی @Tafakkor

سیمین دانشور به من گفت: «غصه یعنی سرطان! غصه نخوری یک‌وقت، معروفی!» و من غصه خوردم. عباس معروفی @Tafakkor

یک نفر آمد پیش محمد(ص)، سوالی داشت، روبرویش ایستاد و از احوال مومنان پرسید: «مومن زنا می‌کند؟» «ممکن است چنین گناهی مرتکب شود.» پرسید: «آیا مومن دست به دزدی می‌زند؟» «ممکن است.» مرد آخر سر پرسید: «یا رسول خدا! آیا مومن دروغ می‌گوید؟» محمد در جواب چیزی گفت که انگار فقط پاسخ آن مرد نبود، پاسخ تمام نسل‌های سرگشته‌ی بعدی بود که دنبال جوابی می‌گشتند، خط قرمزی که به کمک آن بتوان راه درست و نادرست را از هم تشخیص داد؛ «خیر! خداوند متعال می‌فرماید: تنها کسانى دروغ‌پردازى می‌کنند که به آیات خدا ایمان ندارند.» جانِ کلام اینکه آنکه ادعای دینداری و ایمان دارد، بعد از شلیک به هواپیمای مسافربری، سه روز دروغ نمی‌گوید، آنکه ادعای مسلمانی دارد به دروغ نمی‌گوید که ماموران ما تا حالا این مردم بی‌گناه و مظلوم را نه کشته‌اند نه زده‌اند و نه کور کرده‌اند و نه زندانی سیاسی دارند. اینها از همه دورترند به دین محمد، هر چند در افکار ساده‌لوحانه‌شان خودشان را مومنان ولایی بدانند که آن دنیا حسین به استقبالشان خواهد آمد و فکر می‌کنند جمهوری اسلامی، حرم است و آنها متولیان حرم و ولی نعمتان مردم. چه خیالات خام و باطلی. @Tafakkor

تعامل صحیح با دنیا محمدعلی انصاری @Tafakkor

تعبد این است که یک دیندار سراغ یک مرجع دینی می‌رود و از وی هدایت می‌طلبد. از او می‌خواهد تا حقیقتی را بگوید، وظیفه‌ای را مشخص کند. شخص دیندار در برابر مرجع خود تعبد پیشه می‌کند. هیچگاه از او نمی‌پرسد برهان صدق اظهارات و توصیه‌های شما چیست. این تعبد حاق، دینداری فردی را تشکیل می‌دهد. هرگاه در جامعه‌های معاصر، دینداران بخواهند دین در صحنه سیاست حضور یابد و درباره‌ی اهداف و برنامه‌های سیاسی - از این نظر که تا چه اندازه به استقرار اجتماعی ارزش‌های معنوی دین یاری می‌رسانند- داوری به عمل آید بر خلاف مقام دینداری فردی، باید مفهوم "تعبد و تسلیم و تقلید" را در این باب به کلی کنار بگذارند. پاسخ این پرسش که برنامه‌ها و اهداف سیاسی معین و مشخصی در جامعه‌های معاصر به ارزش‌های دینی یاری می‌رسانند یا ضرر می‌زند، تنها با بررسی علمی آنها و به کمک علوم اجتماعی و انسانی میسر می‌شود. سراسر این روند یک روند علمی و نه فقهی است و تعبد و تسلیم و تقلید در هیچ مرحله‌ای از آن راه ندارد. بر خلاف دینداری فردی که با تعبد قوام پیدا می‌کند. تاملاتی بر قرائت انسانی از دین محمدمجتهدشبستری @Tafakkor

‍ امروز‌‌دراین‌آیه‌‌تدبر‌‌می‌کنیم 👇به نام خدا وَقُلْ لَهُمَا قَوْلًا كَرِيمًا و به آنان(پدر و مادر) سخنی نرم و شایسته [و بزرگوارانه] بگو. اسراء/۲۳ @Tafakkor ࿐ྀུ༅࿇༅═‎┅ پیش از ایراد گرفتن، دل را وَرزْ دِه که هنرِ دیدن را بیاموزد؛ آنگاه قضاوت جای خود را به فهمْ خواهد داد. @Tafakkor

مردمى كه بر حق مسلم يكديگر پا مي‌گذارند و حق ديگران را از آن خود مي‌دانند، پايه‌هاى استوار جهان سوم را تشكيل مي‌دهند. اين مردم، امنيت اجتماعى را از بين برده و جامعه‌اى بدون پيشرفت را مي‌سازند. اغلب اين مردم افرادی هستند كه ايدئولوژى خود را مقدس و برتر از ديگران مي‌دانند. آنتونی گیدنز @Tafakkor

مردمى كه بر حق مسلم يكديگر پا مي‌گذارند و حق ديگران را از آن خود مي‌دانند، پايه‌هاى استوار جهان سوم را تشكيل مي‌دهند. اين مردم، امنيت اجتماعى را از بين برده و جامعه‌اى بدون پيشرفت را مي‌سازند. اغلب اين مردم افرادی هستند.كه ايدئولوژى خود را مقدس و برتر از ديگران مي‌دانند. آنتونی گیدنز @Tafakkor