شمس لنگرودی

نویسنده کتاب «جنون، خرد و سوررئالیسم» در گفت‌وگو با ایبنا: شمس لنگرودی مثل حافظ با طنز معنای زندگی را بازسازی می‌کند رحمان کاظمی، نویسنده کتاب «جنون، خرد و سوررئالیسم؛ شناختی از شعر شمس لنگرودی» گفت: شمس لنگرودی افزون بر بازی ساخت هنری تصویر بی‌سرانجام و بی‌معنای زندگی، کوتاهی و ناپایداری آن را به شکل برف نشان می‌دهد که چقدر سریع آب و در زمین محو می شود اما بر خلاف خیام، مثل حافظ به بازسازی معنای زندگی از طریق طنز و خوانش انتقادی سازوکار جهان می‌پردازد و در تجربه زیسته او امید به زندگی جاری است. به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، یکی از پرمخاطب‌ترین شاعران دهه‌های اخیر ایران، شمس لنگرودی است که شعرهای سپید او در میان گروه‌های مختلفی از علاقه‌مندان ادبیات به گرمی مورد استقبال قرار گرفته است. شمس لنگرودی از نخستین کتابش نشان داده که سوررئالیسم را به عنوان یکی از ظرفیت‌های تازه و بدیع بیان در شعر مدرن می‌پسندد و به‌تدریج با بررسی بیشتر و پژوهش در شعر ایران و آشنایی عمیق‌تر با شعر جهان ظرفیت‌های افزون‌تری از آنچه سوررئالیسم اولیه داشت به شعر معاصر فارسی بخشیده است. همین عامل باعث شده رحمان کاظمی در کتاب «جنون، خرد و سوررئالیسم؛ شناختی از شعر شمس لنگرودی» که اخیراً توسط نشر مروارید عرضه شده، تاثیر این مکتب ادبی را بر اشعار شمس بررسی کند. به بهانه فرارسیدن زادروز شمس لنگرودی گفت‌وگویی با رحمان کاظمی، نویسنده «جنون، خرد و سوررئالیسم؛ شناختی از شعر شمس لنگرودی»، داشته‌ایم که در ادامه می‌خوانید: انگیزه شما از نگارش این اثر پژوهشی چه بود؟ هدف اصلی من نوشتن کتابی در چارچوب نقد و نظریهٔ ادبی مدرن و مبانی مکتب ادبی سوررئالیسم بود که تحلیلی روشمند از آثار شعری ارائه دهد و در این راستا یکی از پرمخاطب‌ترین شاعران معاصر را انتخاب کردم تا کتاب مرجعی برای نقد و تحلیل شعر بیافرینم. مهمترین ویژگی اشعار شمس لنگرودی از نظر ساختاری و فنی چیست؟ ساختار شعر او از آفرینش منظومه تا شعر گفتار و حکمت‌وارگی با تخیل پهناور، دلالت‌های ضمنی فراوانی دارد که سوررئالیستی تلقی می‌شود. زبان گفتار و تنوع واژگان او پیوند زبان روزمره با طبقات مختلف اجتماعی ایران را بازتاب می‌دهد و باژگونی اسطوره‌ها، طنز اجتماعی و بن‌مایه‌های عاشقانه و اضطراب هستی‌شناسانه در شعر او در یک نقطه تلاقی کرده‌اند. تا چه اندازه به سهل و ممتنع بودن اشعار شمس لنگرودی معتقدید؟ مهمترین ویژگی شعر او سهل و ممتنع بودن است، چون فهم لایه‌های نخستین آن برای عموم ممکن ولی دسترسی به لایه‌های ضمنی شعر او برای همه ممکن نیست، بلکه نیازمند دانش تاریخی و دینی و عرفانی و فلسفی است. شبیه شمس، شعر سرودن ممتنع است مگر اینکه شاعری به اندازه او بتواند مطالعات وسیع و تجربه زیسته پهناور و دغدغه فلسفی داشته باشد. یک شعر، بعضی مختصات ظاهری که ممکن است آن را به اثری سوررئال شبیه کند، چه ویژگی‌های بنیادینی باید داشته باشد تا بتوان آن را سوررئال دانست؟ سوررئالیسم شورشی علیه زیبایی‌شناسی جهان مدرن در زبان و محتواست. طنز و تناقض و کشف جهان‌های بیگانه و سوررئال و جمع آنها در یک نقطه برای فراتر رفتن از ابتذال زندگی روزمره با واکاوی ضمیر ناخودآگاه فردی و جمعی همان فراواقع گرایی یا سوررئالیسم است. شمس لنگرودی در عناصر سوررئال اشعارش، بیشتر تحت تاثیر چه شاعرانی بوده است؟ به اذعان خود شمس لنگرودی، او از لورکا و ریتسوس تاثیر پذیرفته است اما تاثیر شعر شاملو و فروغ فرخزاد و سپهری نیز در گرایش او به سوررئالیسم قابل تامل است. البته تحقیق و پژوهش او در انواع سبک‌های شعر فارسی، به ویژه سبک هندی که در کتاب «گردباد شور جنون» به آن پرداخته، بر غنای زبان سوررئالیستی او افزوده است.  جایگاه شعر سوررئال را در ادبیات امروز، چگونه ارزیابی می‌کنید؟ شعر سوررئال با هوشنگ ایرانی جرقه زد. مجله «خروس‌جنگی» بازتاب شعر سوررئالیستی بود و موج نو احمدرضا احمدی هم بخشی از آن را نمایندگی کرد. در اشعار یدالله رویایی و فروغ فرخزاد نمونه‌های خوبی تولد یافت ولی سهراب سپهری را می‌توان قبل از شمس لنگرودی نمونه شاخص شاعر سوررئالیستی دانست. شاعران دیگری مثل رضا براهنی، صفارزاده، سیدعلی صالحی و باباچاهی تجربه‌های خوبی از شعر سوررئالیستی دارند. قیصر امین‌پور در کتاب‌های «آینه‌های ناگهان» و «دستور زبان عشق» نمونه‌های خوبی از شعر سوررئالیستی دارد. در کل هر شعری که تخیل و تصویر تازه ارائه دهد بر مرز سوررئالیسم حرکت می‌کند اما در مطالعات ادبی بسامد یک عنصر شعر، مبنای داوری منتقد ادبی و پژوهشگر قرار می‌گیرد.

به بهانه زادروز استاد شمس لنگرودی شعر و آهنگ : علیمحمد مسیحا تنظیم و خواننده : هوش مصنوعی @shamselangeroodi

تو که نیستی عقربه‌های ساعت دو سوزن کندند که بیهوشی تزریق می کنند . تو که نیستی زونکن های من پر از نامهُ مرگ است که برای فریب دادن زندگی می نویسد. و پرده برای خواباندن روشنایی است . تو که نیستی دو دریچه در قلبم باز می شود یکی برای زاهدان فریب خورده که به بهشت راهت ندادند و یکی برای شیطان عزیز مان که گناه تو را با من به گردن گرفت . حالا وقت آن است که تکه های  بازماندهُ شب را از پیراهن مان پایین بریزیم و به آفتاب قول دهیم دستش را می گیریم و به آن سوی آسمان،  به غروب می رسانیم . پیشتر از این ها آن که همیشه بی وقت می آمد مرگ بود حالا می بینم سفر نیز دست کمی از مرگ ندارد .   شمس لنگرودی کتاب درون شدم از دری که نیست چاپ دوم انتشارات مروارید @taranom_ordibehesht

صدایت بوی تازهُ آب بود وقتی به گلدان عطش زده می رسید . دستت سایه سار کلید بر قفل فراموش شده بود . پاهایت به فرش نَفَس می بخشید از بالای دار که خسته فرو می افتاد. نامت عطر خوش پیش از طلوع در ساحل بود . و مگر قلب ، چقدر گنجایش داشت از پوست و پیرهنم بیرون ریختی و سراسر راه فقط با تو سخن می گفتم .   شمس لنگرودی کتاب درون شدم از دری که نیست   انتشارات مروارید @taranom_ordibehesht

صدایت بوی تازهُ آب بود وقتی به گلدان عطش زده می رسید . دستت سایه سار کلید بر قفل فراموش شده بود . پاهایت به فرش نَفَس می بخشید از بالای دار که خسته فرو می افتاد. نامت عطر خوش پیش از طلوع در ساحل بود . و مگر قلب ، چقدر گنجایش داشت از پوست و پیرهنم بیرون ریختی و سراسر راه فقط با تو سخن می گفتم .   شمس لنگرودی کتاب درون شدم از دری که نیست   انتشارات مروارید @taranom_ordibehesht

زنگ خطر شعر تازه شمس لنگرودی در کانال یوتیوب فانوس بشنوید @faunooss

🎥✨ لحظه‌ای که منتظرش بودیم... شمس لنگرودی مشغول امضای نسخه‌های رمان می‌روم که به کنسرت برسم است 🖋️ کتاب‌هایی که به‌زودی راهی خانه‌ی کسانی می‌شوند که از اولین روزهای این مسیر با ما همراه بودند. از همه‌ی شما که در پیش‌فروش فانوس کنار ما بودید، صمیمانه ممنونیم 💛 حضور و حمایت شما چراغ فانوس ماست. 📚 منتشر شده توسط نشر افق 📦 ارسال سفارش‌ها به‌زودی آغاز می‌شود. روز پایانی پیش‌فروش در سایت فانوس @Faunooss

@asharenabir از اینستاگرام "مجله فرهنگی اشعار ناب"

دنیای تو را خداوندان آفریدند دنیای مرا سرهم بندی کرده اند دنیای تو را با منقاش و محاسبات طلائی ساختند دنیای مرا سرانگشتی از روی کتابی در کهنه فروشی بافتند. دنیای تو، اقیانوسی خصوصی است دنیای من، جوبی خجالت زده در ظهری نیمه کاره. هر دو به دنیا می آئیم هر دو می میریم شما برای ادامه زندگی در شناسنامه دنیا ما برای رشد گیاهان معمولی. از مجموعه شعر "درون شدم از دری که نیست"

به سیاستمداران بگو گریه مکنید دل مان طاقت این همه اندوه را ندارد دل مان کوچک و شما بزرگید به سیاستمداران بگو طاقت بیاورید روزگار سختی بر ما گذشت و ما بوی پیاز را از یک فرسخی شما می شناسیم . شمس لنگرودی کتاب درون شدم از دری که نیست انتشارات مروارید چاپ سوم @taranom_ordibehesht

عشق دکانی است که مغازه‌دارش مرده است و تو غمناک تکه نانی برابر چشم او می‌دزدی. من کودک این مغازه‌دارم. 👤محمد شمس لنگرودی آوازهای_فرشته_بی_بال کافه نادری🎼📽🎨📖 ⬇️ @naderi4 @naderi4

▫️شمس لنگرودی در خانه، رمان تازه‌اش در فانوس▫️ در دل روزمرگی‌های شاعر، رمانی زاده شده که حالا نخستین‌بار در فانوس عرضه می‌شود: می‌روم که به کنسرت برسم. این ویدیو بخشی از کمپین اختصاصی استودیو فانوس است؛ جایی که کتاب‌ها را دیدنی‌تر می‌کنیم. 📚 برای پیش‌خرید همین حالا وارد سایت فانوس شوید. ویدیو: حسین محمدی محل ضبط: منزل شمس لنگرودی آدم‌های حاضر: بچه‌های فانوس، شمس لنگرودی و همسرشان فرزانه داوری، بهناز برگزیده، نسام کشاورز و آرزو تنها البته شما آن‌ها را در این ویدیو نمی‌بینید. @Faunnooss

▫️شمس لنگرودی در خانه، رمان تازه‌اش در فانوس▫️ در دل روزمرگی‌های شاعر، رمانی زاده شده که حالا نخستین‌بار در فانوس عرضه می‌شود: می‌روم که به کنسرت برسم. این ویدیو بخشی از کمپین اختصاصی استودیو فانوس است؛ جایی که کتاب‌ها را دیدنی‌تر می‌کنیم. 📚 برای پیش‌خرید همین حالا وارد سایت فانوس شوید. ویدیو: حسین محمدی محل ضبط: منزل شمس لنگرودی آدم‌های حاضر: بچه‌های فانوس، شمس لنگرودی و همسرشان فرزانه داوری، بهناز برگزیده، نسام کشاورز و آرزو تنها البته شما آن‌ها را در این ویدیو نمی‌بینید. @Faunnoos

▫️شمس لنگرودی در خانه، رمان تازه‌اش در فانوس▫️ در دل روزمرگی‌های شاعر، رمانی زاده شده که حالا نخستین‌بار در فانوس عرضه می‌شود: می‌روم که به کنسرت برسم. این ویدیو بخشی از کمپین اختصاصی استودیو فانوس است؛ جایی که کتاب‌ها را دیدنی‌تر می‌کنیم. 📚 برای پیش‌خرید همین حالا وارد سایت فانوس شوید. ویدیو: حسین محمدی محل ضبط: منزل شمس لنگرودی آدم‌های حاضر: بچه‌های فانوس، شمس لنگرودی و همسرشان فرزانه داوری، بهناز برگزیده، نسام کشاورز و آرزو تنها البته شما آن‌ها را در این ویدیو نمی‌بینید. @Faunnoos