MPSC Geography

लोणार वन्यजीव अभयारण्य जॉईन करा @MPSCGeography

● पश्चिम घाट आणि पश्चिम किनारी मैदाने ● पूर्व किनारी मैदाने ● किनारी बेटे जॉईन करा @MPSCGeography

☃️ भारतातील महत्वाची थंड हवेची ठिकाणे ☃️ ➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖ 🏔 जम्मू काश्मीर.......... गुलमर्ग 🏔 गुजरात.................. सापुतारा 🏔 प. बंगाल............... दार्जिलिंग 🏔 राजस्थान............... माउंट अबू 🏔 पंचमढी................. मध्यप्रदेश 🏔 हिमाचल प्रदेश......... धर्मशाला 🏔 हिमाचल प्रदेश......... डलहौसी 🏔 हिमाचल प्रदेश......... मनाली 🏔 उत्तराखंड............... अल्मोढा 🏔 उत्तराखंड............... मसुरी 🏔 केरळ..................... मन्नार 🏔 महाराष्ट्र.................. महाबळेश्वर 🏔 महाराष्ट्र.................. माथेरान 🏔 महाराष्ट्र.................. लोणावळा 🏔 तामिळनाडू............. उटी 🏔 तामिळनाडू............. कोडाईकॅनॉल 🏔 तामिळनाडू............. कुन्नुर 🏔 कर्नाटक................. नंदाहिल्स ➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖

🔰जगातील वाळवंट 1)सहारा - उत्तर आफ्रिका 2)गोबी - चीन आणि मंगोलिया 3)अरेबियन - अरेबियन द्वीपकल्प (अनेक देशांमध्ये) 4)कालाहारी - बोत्सवाना, नामिबिया आणि दक्षिण आफ्रिका 5)थर - भारत आणि पाकिस्तान 6)ग्रेट व्हिक्टोरिया - ऑस्ट्रेलिया 7)पेटागोनियन - अर्जेंटिना 8)सीरियन - सीरिया, जॉर्डन, इराक 9)ग्रेट बेसिन - अमेरिका 10)चिहुआहुआन - मेक्सिको आणि अमेरिका 11)काराकुम - तुर्कमेनिस्तान 12)अटाकामा - चिली जॉइन @MPSCGeography

महाराष्ट्र गट-क सेवा मुख्य परीक्षा 2024 आज झालेला GS पेपर जॉइन करा @empsckatta

राज्यसेवा पूर्व परीक्षा । Last 28 Days Strategy By आशिष सर लिंक: https://youtu.be/qQo7f9yVvTc?si=ZDt0GU0g1VbAJQzl आज सकाळी 8 वाजता @eMPSCkatta YouTube चॅनेल वर

✅राज्यसेवा पूर्व परीक्षेला सतत विचारले जाणारे....👍 Imp Revision Series 🔥 स्थलांतरित शेतीचे नावे आणि राज्य ⚡️ 1) कुमरी - पश्चिम घाट 2) झूम - आसाम 3) पेंडा - मध्यप्रदेश 4) पोडू - ओरिसा 5) दहिया/बेवार - छत्तीसगढ 6) दीपा - मध्य प्रदेश 7) खिल - हिमाचल प्रदेश 8) वूलारा, वत्रा - राजस्थान स्थलांतरित शेतीचे नावे आणि देश ⚡️ 1) रोका -  ब्राझील 2) लदांग - इंडोनेशिया 3) चेना - श्रीलंका 4) मसोले - झैरे 5) मिल्पा - ग्वाटेमाला (मध्य अमेरिका) 6) कमाईल - मेक्सिको 7) रे - व्हिएतनाम 8) तवी - मादागास्कर 9) लोगान - पश्चिम आफ्रिका 10) कैमिंग - फिलिपाईन्स 🔥जॉईन🔥 @MPSCGeography

(राज्यसेवा पूर्व परीक्षेसाठी महत्त्वाचे) शहर भूगोलातील महत्त्वाच्या थिअरिज (Urban Land Use Models / Theories) 1) Concentric Zone Theory (Burgess Model, 1925) ➤ मांडणारा : अर्नेस्ट बर्गेस ➤ मते : शहराची वाढ केंद्रापासून वर्तुळाकार (concentric rings) स्वरूपात होत जाते. ➤ झोन : CBD (Central Business District) – मध्यवर्ती व्यापार क्षेत्र संक्रमण क्षेत्र (Transition zone) – जुनी घरे, झोपडपट्ट्या कामगारांचे निवासस्थान (Working class zone) मध्यमवर्गीय रहिवासी क्षेत्र उपनगरी क्षेत्र (Commuter zone) ➤ उदाहरण : शिकागो शहर 2) Sector Theory (Hoyt Model, 1939) ➤ मांडणारा : होमर हॉयट ➤ मते : शहराचा विस्तार वर्तुळात न होता काही विशिष्ट मार्गिकांमध्ये (sectors) होतो. ➤ कारण : वाहतूक मार्ग, रेल्वे, मुख्य रस्ते यांच्या बाजूने जमिनीचा वापर वेगवेगळ्या सेक्टरमध्ये होतो. ➤ वैशिष्ट्य : उदा. श्रीमंत लोक रेल्वे लाईनपासून दूर सेक्टरमध्ये राहतात, तर औद्योगिक क्षेत्र वाहतुकीच्या मार्गांजवळ. 3) Multiple Nuclei Theory (Harris and Ullman, 1945) ➤ मांडणारे : हॅरिस व उलमन ➤ मते : आधुनिक शहराची वाढ एका केंद्राभोवती (CBD) होत नाही तर अनेक केंद्रांभोवती (multiple nuclei) होते. ➤ उदा. – औद्योगिक केंद्र, व्यापारी केंद्र, शैक्षणिक केंद्र, निवासी केंद्र असे अनेक नाभिक (nuclei). ➤ वैशिष्ट्य : आजची शहरे (Mumbai, Delhi) ह्या मॉडेलनुसार जास्त जवळची वाटतात. 4) Mann’s Theory (Peter Mann, 1965) ➤ मांडणारा : पीटर मॅन ➤ मते : शहराची वाढ वसाहतीच्या (colonial) इतिहासामुळे व सामाजिक-आर्थिक घटकांमुळे घडते. ➤ शहरात CBD च्या आसपास मध्यमवर्ग, बाहेरील भागात उच्चवर्गीय व कामगार वर्गाचे क्षेत्र अशी विभागणी होते. ➤ हे मॉडेल विशेषतः ब्रिटिश शहरांच्या रचनेचे स्पष्टीकरण देते. 👉 Summary: ✔ Burgess → वर्तुळाकार झोन ✔ Hoyt → सेक्टर (वाहतूकमार्गानुसार) ✔ Harris–Ullman → अनेक केंद्राभोवती शहर ✔ Mann → सामाजिक-आर्थिक + ऐतिहासिक घटकांवर आधारित शहरी रचना 🔥जॉईन🔥 @MPSCGeography

मानवी भूगोलातील महत्त्वाच्या फिलॉसॉफी (विचारधारा) ➤ पर्यावरण निर्धारवाद (Environmental Determinism) → मानवी जीवन, संस्कृती, समाजव्यवस्था या सर्वांवर निसर्ग व पर्यावरण थेट नियंत्रण ठेवतो. → उदा. गरम हवामानातील लोक आळशी असतात, थंड हवामानातील लोक मेहनती असतात असे मत. ➤ संभाववाद (Possibilism) → निसर्ग संधी देतो पण त्याचा उपयोग करून जीवन घडवणे हे माणसावर अवलंबून असते. ➤ नीओ-डिटरमिनिझम / स्टॉप-अँड-गो डिटरमिनिझम (Neo-determinism / Stop and Go Determinism) → निसर्ग पूर्णपणे माणसाला बांधून ठेवत नाही, पण माणसाला काही मर्यादा घालतो. → माणूस निसर्गाचा योग्य वापर करू शकतो, पण अतिरेक केल्यास निसर्गाचा कोप भोगावा लागतो. ➤ मानवतावाद (Humanism in Geography) → भूगोलाचा केंद्रबिंदू म्हणजे "मानवाचा अनुभव, भावना आणि मूल्ये". → फक्त निसर्ग-पर्यावरण नव्हे तर माणूस भूगोलाच्या अभ्यासाचा मुख्य घटक. ➤ उपनिवेशोत्तर भूगोल (Post-Colonial Geography) → पाश्चात्यांनी केलेल्या वसाहती राजकारणाचा भूगोलावर परिणाम कसा झाला याचा अभ्यास. → ज्ञान निर्मितीत वसाहतवादाचा प्रभाव कसा होता यावर भर. ➤ क्रिटिकल भूगोल (Critical Geography) → समाजातील विषमता, सत्ताकेंद्रे, वर्गसंघर्ष यांचा भूगोलाशी संबंध समजावणारी दृष्टीकोन. ➤ स्त्रीवादी भूगोल (Feminist Geography) → भूगोलातील अभ्यासात स्त्रियांकडे दुर्लक्ष झाले आहे हे दाखवून देणारी आणि स्त्रियांचा अनुभव केंद्रस्थानी ठेवणारी शाखा. ➤ वर्तणूक भूगोल (Behavioural Geography) → मानवाचे निर्णय, जाणिवा व वर्तन हे भौगोलिक जागेवर कसा परिणाम करतात याचा अभ्यास. 🔥जॉईन🔥 @MPSCGeography

5 जून - जागतिक पर्यावरण दिवस ✅️ जागतिक पर्यावरण दिवस (World Environment Day) दरवर्षी 5 जून रोजी साजरा केला जातो. ⭕️ हा दिवस संयुक्त राष्ट्र संघटनेच्या (UN) पुढाकाराने 1972 साली सुरू करण्यात आला. पर्यावरणाचे संरक्षण व संवर्धन याबाबत जनजागृती निर्माण करणे हा या दिवसाचा मुख्य उद्देश आहे. ◾️ 2025 थीम : 🌍 "प्लास्टिक प्रदूषणाचा अंत करा" ◾️ 2024 थीम "Our Land. Our Future. We are generation Restoration" ◾️ यजमान देश: दक्षिण कोरिया (Republic of Korea) ⭕️ दक्षिण कोरियाने 1997 नंतर दुसऱ्यांदा जागतिक पर्यावरण दिनाचे आयोजन केले आहे. ↪️ यावेळी, जेजू प्रांत (Jeju Province) हा मुख्य कार्यक्रमांचा केंद्रबिंदू आहे, ज्याने 2040 पर्यंत प्लास्टिक प्रदूषणमुक्त होण्याचे उद्दिष्ट ठेवले आहे. ◾️ पर्यावरणविषयक दिनविशेष ⬇️⬇️ 16 सप्टेंबर :- ओझोन दिन 22 एप्रिल :- वसुंधरा दिन 22 मे :- जैवविविधता दिन 2 फेब्रुवारी :- पाणथळ दिन 5 जून :- पर्यावरण दिन 🔥जॉईन🔥 @MPSCGeography

📘  मानवी भूगोलातील महत्त्वाचे ग्रंथ व लेखक ① 'अर्डकुंड' (Erdkunde) ➤ लेखक: कार्ल रिटर ➤ अर्थ: भूगोल ➤ वैशिष्ट्य: २०,००० पानांचा व १९ खंडांचा ग्रंथ ➤ प्रकाशन: 1817 मध्ये लिहिण्यात आला ② कॉसमॉस (Kosmos) ➤ लेखक: अलेक्झांडर हम्बोल्ट ➤ पद: बर्लिन विद्यापीठातील भूगोलाचे प्राध्यापक ➤ वैशिष्ट्य: लेक्चर्सचा संग्रह ➤ मान्यता: 'भूगोलाचा पहिला संदर्भग्रंथ' ③ ॲन्थ्रोपोजिओग्राफी (Anthropogeographie) ➤ लेखक: फ्रेडरिक रॅट्झेल ➤ वैशिष्ट्य: मानव भूगोलविषयक मूलभूत ग्रंथ ④ जिओग्राफिया ह्युमेना (Géographie Humaine) ➤ लेखक: जीन ब्रुन्स (Jean Brunhes) ➤ वैशिष्ट्य: फ्रेंच भाषेतील मानवी भूगोलावर आधारित प्रसिद्ध ग्रंथ ✅खरडून काढा. 📍राज्यसेवा पूर्व 🔥जॉईन🔥 @eMPSCkatta

✅ भारताची लोकसंख्या वाढीचा दशवर्षिक दर (Decadal Growth Rate of Population) 》1951–1961 ➤ 21.64% 》1961–1971 ➤ 24.80% (स्वातंत्र्योत्तर काळातील सर्वाधिक दर) 》1971–1981 ➤ 24.66% 》1981–1991 ➤ 23.87% 》1991–2001 ➤ 21.54% 》2001–2011 ➤ 17.7% (गेल्या 100 वर्षांतील सर्वात कमी वाढीचा दर) 🔹 महत्त्वाचे मुद्दे ➤ 1961–71 हा काळ लोकसंख्या वाढीचा सर्वोच्च दर दाखवतो (24.8%). ➤ 2001–11 या कालखंडात प्रथमच वाढीचा दर 20% पेक्षा खाली आला. ➤ लोकसंख्या वाढीतील घट ही जनजागृती, आरोग्य सुविधा, कुटुंब नियोजन धोरणे आणि शहरीकरण यांचा परिणाम आहे. 🔥जॉईन🔥 @MPSCEconomics

📚 @eMPSCkatta संचलित टॉप टेलिग्राम चॅनेल्स – 🔹 eMPSCkatta (सर्वात मोठं चॅनेल) 👉  @eMPSCkatta 🔹 स्पर्धाग्राम अँप (Spardhagram) 👉  @spardhagram 🔹 चालू घडामोडी अपडेट्स (Daily) 👉 @ChaluGhadamodi ✍️ मराठी व्याकरण – @Marathi ✍️ इंग्रजी व्याकरण – @MPSCEnglish 📜 इतिहास – @MPSCHistory 🗺️ भूगोल – @MPSCGeography 🏛️ राज्यशास्त्र – @MPSCPolity 💹 अर्थशास्त्र – @MPSCEconomics 🔬 विज्ञान व तंत्रज्ञान-- @MPSCScience 🧮 अंकगणित व बुद्धिमत्ता @MPSCmaths 📢 तुम्ही जॉईन केलं का?