Тўғри ёзамиз — мутахассис блоги

Изсиз ва иссиз «Ўзбекэнерго» матбуот хизмати ёзяпти: — Ҳақиқатдан ҳам юқорида айтилганидек шунча трансформатор иссиз кетдими? Трансформатор иссиз кетиши мумкинми? Иссиз эмас, изсиз 👇 Изсиз сўзи икки хил маънода ишлатилади: 1. Изи йўқ, беиз. Изсиз транспорт. 2. Ном-нишонсиз, белги-асарсиз. Изсиз йўқолмоқ. Иссиз — ҳидсиз, ҳидга эга бўлмаган. ———————— Матнда яна бир имловий хато бор, топа олдингизми? @xatoliklar

Эълон Биласиз, бизда копирайтинг курси бор. Аммо ўқувчиларни ҳар доим ҳам қабул қилавермаймиз. Кейинги қабул 2-3 ойдан бўлишини режа қилганмиз. Унда курсдаги маълумотларни модулларга, қисмларга бўлиб тақдим этмоқчимиз. Аммо, шунга қарамай, 2-3 киши бунча вақт кута олмаслигини, курсда тезроқ ўқишни бошлаш истагини билдиряпти. Шуни инобатга олиб, истисно тариқасида шу 2-3 киши учун кичик гуруҳча очиб беряпмиз. Тўловлар аввалгидек: • 12 та дарс учун — 850 минг сўм. • Устоз назорати — 250 минг сўм. *Биринчи тўлов қилган 3 киши учун 150 минг сўм чегирма қилиб берамиз. Тафсилотлар ушбу ҳаволада: https://teletype.in/@xatoliklar/kurs-noyabr Сиз ҳам гуруҳга қўшилишни истасангиз, @Copywriting_Support аккаунтига ёзинг.

Ўзбек тилида «Қўрқмоқ» маъносини берувчи мен топган 40 та сўз ва ибора: • қўрқди • сесканди • хавотирланди • ҳадиксиради • ҳайиқди • ҳуркиди • хавфсиради • ранги оқарди • юраги орқага тортди • капалаги учди • юраги ёрилди • ўтакаси ёрилди • чўчиб кетди • ичи ўтиб кетди • таҳликага тушди • даҳшатга тушди • ваҳимага тушди • саросимага тушди • титраб кетди • юраги така-пука бўлди • иштонини ҳўллаб қўйди • қўрқувдан қалтиради • дағ-дағ титради • кўзи косасидан чиқди • жойидан жилолмай қолди • тили калимага айланмай қолди • кайфи учиб кетди • ичига ғулғула тушди • ранги докадек оқарди • юраги шувуллади • оёғига қалтироқ турди • нафаси чиқмай қолди • совуқ тер босди • сапчиб тушди • юраги тушди • рангида ранг қолмади • бир сакраб тушди • дами ичига тушди • юраги товонига тушди ©Мавлон Марасулов

Копирайтер олдида икки йўл бор Назарий жиҳатдан копирайтинг маркетингнинг бир бўлаги, шундан келиб чиқиб, кўпчилик унга жиддий қарамайди. Аммо жиддий қарайдиганлар ҳам йўқ эмас. Копирайтингга кириб келганлар олдида ҳам икки йўл туради, қуйида шу ҳақда гаплашамиз. 1. Кенг фикрлаш Соҳани ўрганиб, озгина амалиёт қилиб, бирмунча тажриба ошириб, унинг баланд-пасликларини кўргандан кейин билим кўламини кенгайтириш: копирайтинг −> SMM −> мобилография −> таргетинг −> график дизайн −> маркетинг... ва ҳоказо. Булар — “Ҳар қандай копирайтер охир-оқибат маркетологга айланиши керак”, деган фикрни қўллаб-қувватлайдиганлар. Бунақа инсонлар бир жойда қолиб кетмасдан, кўпроқ нарсаларни ўрганишни, кўплаб инсонлар билан танишишни, турли соҳаларда ўзларини синаб кўришни хуш кўришади. Кенг кўламли билим ва кўникмаларга эга бўлганлари учун булар мижозларга лойиҳа миқёсида комплекс хизмат кўрсата олишади, яъни ишни тўлиқ зиммаларига олиб, "под ключ" топширишади. Шу сабабдан кўпроқ пул эвазига ишлай олишади. 2. Чуқур фикрлаш Копирайтингда охиригача бориш — соҳани чуқур ва ҳар тарафлама ўрганиш, унинг барча йўналишларини эгаллаш: сотув матнлари, бренд-копирайтинг, SEO-копирайтинг, сценарий ва скриптлар ёзиш, лендинг матнларини тузиш, ғоялар билан ишлаш, матнга оид бошқа йўналишларни эгаллаш (таҳрир, тасҳиҳ, таржима...), Бундай инсонлар — Брюс Лининг “Мен ўн минг хил зарбани биладигандан эмас, бир зарбани ўн минг марта пишитгандан қўрқаман”, деган гапига риоя қиладиганлар. Айни шу соҳада ўта профессионал бўлганлари, кўпчиликнинг қўлидан келмайдиган вазифаларни уддалаганлари учун улар қимматга ишлашади. Ким билан ишлашни ҳам ўзлари танлашади. Қайси йўл тўғри? Иккала йўлнинг ҳам плюс ва минус тарафлари бор. Қизиғи, кўпчилик биринчи йўлни афзал кўради. Шунинг учун ҳам ҳозир бизда кучли копирайтерлар жуда кам. Қайси йўлдан юришни фақат ўзингиз ҳал қилишингиз керак. Сиз қайси йўлни танлайсиз? Эҳтимол, учинчи йўл бордир? #копирайтинг @xatoliklar | @Abduazim_uz

Далаҳовли, дала ҳовли ёки дала-ҳовли? «Дача»лар мавсуми бошланиши билан эълонлардаги хилмахиллик кўзга ташланади. Бу борада луғатлар нима дейди ва тўғри ёзилиши аслида қандай? Қизиғи, бу борада луғатларда ҳам хилмахиллик бор. Масалан, Ўзбек тилининг имло луғатига кўра, далаҳовли сўзи қўшиб ёзилса, изоҳли луғатда бу сўз ажратиб ёзилганини кўришимиз мумкин. Хўш, қай бирига ишониш керак? Изоҳли луғат сўзларнинг тўғри ёзилишини эмас, балки уларнинг изоҳини, мазмунини тавсифлайди. Уларнинг қандай ёзилиши, имлосини эса имло луғатидан билиб олса бўлади. Шундай экан, бу далаҳовли сўзини қўшиб ёзиш учун биринчи асос. Қолаверса, асосан жуфт ва такрорий сўзлар чизиқча билан ёзилади, масалан, ота-она, катта-катта. Далаҳовли улар сафига кирмайди. Шу сабаб уни чизиқча билан ёзиш хато. Бу сўз яхлит бир маънони англатади ва у дала ва ҳовли сўзларидан тузилган бўлса-да, янги мазмунга эга. Яъни бу ерда ҳовли сўзи учун дала сифат эмас, балки қорбобо, кўзойнак сингари иккита мустақил сўздан янги сўз ҳосил қилинган ва у битта туб сўз. Шу сабаб уни қўшиб ёзиш мантиқли бўлади. Демак: Дала ҳовлида қолдик ❌ Дала-ҳовлида қолдик ❌ Далаҳовлида қолдик ✅ Дала, ҳовлиларни супурди ✅ @xatoliklar

Kurer, atele, bulon... ёхуд яна кирилл/лотин муаммоси ҳақида Хабарингиз бор, ўзбек лотин ёзувида кириллда мавжуд бўлган айрим ҳарф ва белгилар бекор қилинган. Шулардан бири Ь (юмшатиш белгиси)дир. Бу белги ўзбек лотин ёзувида йўқ. Умуман йўқ! Лекин ўзбек кирилл алифбосидаги юмшатиш белгили сўзлар имло луғатларидан чиқариб ташланмаган, халқ истеъмолида бор, бугунги кунда ҳам қўлланиб келмоқда. Унда муаммо нимада? Гап шундаки, охирги пайтларда таркибида юмшатиш белгиси бўлган сўзлар лотин алифбосига транслитерация қилинганда ўз-ўзидан усиз ёзилмоқда ва шу сабабли товушларнинг фонетик жиҳати эътиборсиз қолдирилмоқда. Шунчаки техник ижро бор, лекин фонетикага қаралмаяпти. Бу эса сўзнинг семантик хусусиятининг йўқолишига олиб келмоқда. Мисолларга ўтамиз. Ўзбек тилида АТЕЛЬЕ, КУРЬЕР, БУЛЬОН каби ўзлашма сўзлар бор. Улар асли Европа тилларига хос бўлса-да, бизга рус тили орқали ўзлаштирилган. Афтидан, кирилл алифбосида ёзилишида муаммо йўқдек. Сўзни таниган инсон уни муаммосиз ўқий олади. Энди бу сўзларни лотин алифбосида ёзилишига эътиборни қаратамиз. Ўзбек лотин ёзувида Ь белгиси йўқлиги боис, улар ATELE, KURER, BULON кўринишини олмоқда. Бу каби ҳолатлар хусусий эълонларда, рекламаларда, Telegram каналларидаги ёзувларда кўп учрамоқда. Сабаби ҳам оддийдек: лотин алифбосида Ь учун алоҳида белги йўқ. Афсуски, юқорида айтганимиздек, бу каби сўзлардаги товушларнинг фонетик хусусияти эътиборга олинмаяпти. Яъни АТЕЛЬЕ, КУРЬЕР, БУЛЬОН сўзларида Ь дан кейин ёлашган унли товуш келган. Ахир ўқиганда ҳам шуни эътиборга олиб талаффуз қиламиз. Лотин ёзувида Ь нинг автоматик тушиб қолиши эса бу ҳодисани йўққа чиқаради. Эътибор беринг: ATELE — АТЕЛЕ , KURER — КУРЕР, BULON — БУЛОН тарзида ўқилади. Ғалати ва тушунарсиз. Тўғрими? Ўзбек тилшунослари бундай ҳолатларни ҳисобга олишган. 2013, 2022, 2023 йилларда чоп этилган лотин ёзувидаги имло луғатларида бу сўзлар ATELYE, KURYER, BULYON шаклида берилган. Бу энг оптимал ва тўғри ечимдир. Яъни уларда товушларнинг фонетик хусусияти — юмшоқ ундошдан кейин келган ёлашган унлилар сақлаб қолинган. Биз келтирган мисоллар эса таркибида юмшатиш белгиси бор сўзларни ўзбек лотин ёзувида акс эттиришда эътиборли бўлишга чақиради. Демак: ATELE ❌ ATELYE ✅ KURER ❌ KURYER ✅ BULON ❌ BULYON ✅ @xatoliklar

Финляндия ва Финландия масаласи бўйича ҳамкасбим Ориф ака мақола ёзибдилар. Ўзбек тили руҳияти ва талаффузига яқинроғи Финландия деган фикрни илгари сурганлар. Ҳаммаси манбаларга бориб тақаляпти. Жой номлари ва ўзлашма сўзлар имлоси бўйича ишлар бизда анча орқада қолган. Манбаларни яратиш ва янгилашга бюджет ажратиб туриш керак, бир марта эмас — доимий равишда. @xatoliklar

​​Finlyandiya emas, Finlandiya Shu mavzuda yozish rejasi anchadan beri bor edi. Lekin vaqt-imkon boʻlmayotgandi. @xatoliklar kanali mavzuga oid maqola eʼlon qilib qoldi. Biroq undagi fikrlar men aytmoqchi boʻlganlarga qarama-qarshi edi. Kanal rahbari bilan maslahatlashib, shu mavzuda post eʼlon qilishga qaror qildim. Yuqorida tilga olingan maqolada Finlyandiya shaklida yozishga Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi (2000-yil) va Dunyoning siyosiy xaritasi (2020-yil) asos qilib olingan. Biroq bu ikki manbada joy nomlarini yozish bilan bogʻliq xatolar yetarlicha topiladi. Ishonmasangiz, oddiy Nyu York shahri nomi qanday yozilganiga bir qarang. Oʻzbek tili – mustaqil til. Postda aytilganidek, boshqalardan “koʻchirishimiz yoki ularga yaqinlashtirishimiz kerak degan talab ham, qoida ham yoʻq”. Bizda joy nomlarini ruschadan koʻchirib qoʻya qolish odat tusiga kirgan. Finlyandiya bilan ham xuddi shu holat. Iye, toʻxta, axir Shotlandiya, Hollandiya, Grenlandiya, Islandiya, Yangi Zelandiya kabi nomlarda -landiya boʻladi, nega Finlandiyaga kelganda -lyandiya deyishim kerak degan savol qoʻyilmaydi. Ruschada “yumshoq” a ga yaqin tovushni ifodalash uchun ya yozish oʻrinlidir, lekin oʻzbekchada bunga mutlaqo ehtiyoj yoʻq. Boshqalari qatori bu yerda ham -landiya shaklini qoʻllash toʻgʻri va mantiqli boʻladi. 🟢 Bir-ikkita postsovet oʻlkasini aytmasa, aksariyat turkiy tillarda mamlakat nomi Finlandiya shakliga ega. Albatta, Finlyandiya shaklida yozuvchilarni shunchaki ayblash ham oʻrinsiz. Chunki ular aniq manbaga tayanyapti. Finlandiya variantida esa faqat mantiq, oʻzbek tili xususiyatini asos qilib olyapmiz. Demak, birinchi oʻrinda tayaniladigan manbalarni oʻzgartirish kerak. Joy nomlari lugʻati oʻzbek tili uchun juda zarurligini yana bir marta takrorlashga toʻgʻri keladi. 🤝 Aytgancha, oʻzbek tilidagi yirik axborot sayti – kun.uz toponimni Finlandiya shaklida qoʻllaydi. “Kun” boshqa joy nomlarini ham imkon qadar oʻzbekchaga yoki asliga mos yozyapti. Nashrning bu tutumini qoʻllab-quvvatlayman. 📌 Demak: Finlandiya ✅ Finlyandiya ❌ @oriftolib

Менталитет аслидек ёзиляптими? Телевидениеда муҳаррирлар ишлаяптими? Масъуллар қаёққа қараяпти? Минталитет | Mintalitet ❌ Менталитет | Mentalitet ✅ *Расм обуначиларимиздан @xatoliklar

Кун сўзи Хайит | Xayit ❌ Ҳайит | Hayit ✅ Рамазон ҳайит | Ramazon hayit ❌ Рамазон ҳайити | Ramazon hayiti ✅ Барчамизга байрам муборак бўлсин! @xatoliklar

Ростини айтинг, "зонаси"ми ёки "зўнаси"? 🤔 Зўна | Zo‘na ❌ Зона | Zona ✅ *Расм обуначиларимиздан @xatoliklar

Яқинда копирайтинг оламида катта бир янгилик бўлади. Ҳозирча тафсилотларини очиқлай олмайман, лекин расмга қараб, дастлабки хулосаларни қилишингиз мумкин. Нима дейсиз? @Abduazim_uz

«ФИНЛЯНДИЯ»ми ёки «ФИНЛАНДИЯ»? Кейинги пайтларда ўзбек тилида фаолият юритувчи сайтлар, блогерлар бу давлат номини Финландия/ Finlandiya шаклида ёзмоқда. Бу одат оддий фойдаланувчиларга ҳам юқди ва бундай ёзиш аста-секин урфга айланди. Бу тўғрими? Финландия/Finlandiya тарафдорлари таянадиган бир баҳона бор: давлат номи инглиз тилида Finland деб ёзилади. Талаффузда Финлэнд деб айтилади. Бу инглиз тили, дўстлар. Давлатлар имлосини инглизлардан кўчиришимиз ёки уларга яқинлаштиришимиз керак деган талаб ҳам, қоида ҳам йўқ. Ўзбек тилидаги илмий манбаларга қараймиз. Ўзбекистон миллий энциклопедияси (2000 йил): ФИНЛЯНДИЯ. Дунёнинг сиёсий харитаси (2020 йил): FINLYANDIYA. Шундай экан, бу ном ўзбек тилида Финляндия/Finlyandiya шаклида ёзилиши тўғри бўлади. Ва охиргиси: имлода кимнингдир шахсий қараши, приоритетига эмас, балки асосли манбаларга таяниш мақсадга мувофиқ. Энг оқилона йўл ҳам шу. Демак: Финландия / Finlandiya ❌ Финляндия / Finlyandiya ✅ @xatoliklar

IT'ни янги даражада ўрганишни истаганлар учун⚡️ Ҳозир жаҳон бозорида IT ва дастурлаш энг кўп ҳақ тўланадиган соҳалардан бирига айланиб улгурди. Сиз қачон бу соҳага кирасиз? Энди талабга эга бўлган дастурлаш йўналишини янгиланган ва қулай тарзда ўргана оласиз 🤓 Қарор қабул қилишга қийналаётган бўлсангиз, PROWEB сизга яхши имконият тақдим қилади. Таништирув дарсларига келиб, сизга айнан қайси йўналиш: FRONTEND ёки BACKEND мос келишини билиб олишингиз мумкин экан. 🐍 PYTHON Сана: 28 март Вақт: 12:30 | 15:00 ✅ Рўйхатдан ўтиш 💻 WEB-ДАСТУРЛАШ Сана: 28 март Вақт: 15:00 | 19:00 ✅ Рўйхатдан ўтиш

КинОматография ёки кинЕматография Кинематография — маданият ва саноатнинг кинофильмлар ишлаб чиқариш ва уларни томошабинларга намойиш қилиш соҳаси. Бу сўз кино билан боғлиқлиги учун ҳам кўпчилик уни кинОматография тарзида хато айтади ва ёзади. Сўзнинг асоси кино эмасми? Ўзбек тилининг изоҳли луғатига кўра, бу сўз таркиби “yun. kinema, kinematos — harakat + grapho — yozaman” маъноларининг бирикувидир. Демак, бу ерда кино эмас, балки ҳаракат маъносини англатувчи кинема сўзи асос экан. “Киноматограф” дўстларингизга юборишни унутманг. КинОматография ❌ КинЕматография ✅ @xatoliklar