کانال رسمی محسن کدیور

واکنش‌ها به «مسئلۀ حجاب» مسئلۀ حجاب مرتضی مطهری منتقدان سرسختی داشته و دارد؛ کسانی که قائل به وجوب پوشش صورت زن و مخالف حضور او (مگر برای ضرورت) خارج از خانه هستند. اندیشۀ پرده‌نشینی و وجوب پوشیدگی کامل از جمله صورت زن در علوم اسلامی - اعم از سنی و شیعه - خصوصاً تفسیر، حدیث و فقه هنوز اندیشۀ مسلط است. برای شناخت جایگاه کتاب «مسئلۀ حجاب» مطهری و اهمیت قدمی که او برداشت، آشنایی با این نقدها ضرورت دارد. هرگونه نواندیشی منضبط در مورد پوشش بانوان از جمله عدم وجوب پوشش مو - یعنی ادامۀ راه مطهری - در گرو شناخت این نقدهاست. این تحقیق از جنس «تاریخ‌نگاری اندیشه» است. قرار نیست مسئلۀ حجاب را پنجاه و پنج سال بعد از نگارش به اجرا بگذاریم، چرا که زمینه و زمانۀ قول مختار مؤلف و توجیهاتش سپری شده است. اما می‌توان نوآوری‌های آن در زمانۀ خودش را شناخت و راز این‌که چرا تا به این حد در طیف سنتی حساسیت برانگیخته را کشف کرد. کتاب مسئلۀ حجاب استاد مطهری از سال ۱۳۴۷ تا سال ۱۳۶۳ سی و دو بار منتشر شده است. میانگین تیراژ این کتاب طی یازده سال قبل از انقلاب سالی حدود هفتصد و پنجاه نسخه، و طی شش سال بعد از انقلاب سالی حدود بیست و سه هزار نسخه بوده است، یعنی سی و یک برابر! امتیاز کتاب در سال ۱۳۶۳ به انتشارات صدرا منتقل شده و صدرا ظاهراً چاپ‌های ناشر قبلی را در شماره چاپ‌های خود لحاظ نکرده است. چاپ صد و سی و ششم آن توسط انتشارات صدرا در سال ۱۴۰۲ منتشر شده است. ویرایش‌های کتاب توسط مؤلف به قرار زیر است: ویرایش اول: ۱۳۴۷. ویرایش دوم: ۱۳۴۸. ویرایش سوم: فروردین ۱۳۵۳-۱۳۵۰. ویرایش چهارم (آخر): از چاپ خرداد ۱۳۵۳ به بعد. تدوین کتاب زیر نظر مؤلف توسط شاگردش محمدتقی شریعتمداری انجام گرفته است. در مقدمه مؤلف از این «عالم محقق و دانشمند صاحب نظر» بابت تدوین کتاب تشکر کرده است. این قسمت از مقدمه در ویرایش سوم به تقاضای شریعتمداری حذف شده است. شش نقد کتاب مسئلۀ حجاب به ترتیب تاریخ نگارش عبارتند از: ۱. محمدتقی شریعتمداری تهرانی، پاسخ‌های استاد به نقدهایی بر کتاب مسئلۀ حجاب (بدون ذکر اسم منتقد)، ۱۳۶۷. ۲. محمدتقی صدیقین اصفهانی، رسالۀ آیۀ جلباب، [ظ ۱۳۵۰-۱۳۴۹]؛ طبع ۲، [حوالی سال ۱۳۷۴]. ۳. سید محمد ضیاء آبادی، قساوت: بیماری مهلک قرن، ۱۳۵۱، ثلث آخر کتاب. ۴. حجاب در اسلام، محمد قوام وشنوی قمی، ترجمه و اضافات از احمد محسنی گرکانی، ۱۳۵۲. ۵. ابوالقاسم اشتهاردی، الحجاب في الإسلام، [ظ ۱۳۵۷]. ۶. مهدی شریعتی نیاسر، یادداشت‌هایی بر مسئلۀ حجاب استاد شهید مطهری، ۱۳۹۱. @Mohsen_Kadivar_Official https://kadivar.com/20900/

واکنش‌ها به «مسئلۀ حجاب» مسئلۀ حجاب مرتضی مطهری منتقدان سرسختی دارد. هرگونه نواندیشی منضبط در مورد پوشش بانوان از جمله عدم وجوب پوشش مو در گرو شناخت این نقدهاست. این تحقیق از جنس «تاریخ‌نگاری اندیشه» است. کتاب چهار بار توسط مؤلف ویرایش شده است: ۱۳۴۷، ۱۳۴۸، فروردین ۱۳۵۳-۱۳۵۰، و خرداد ۱۳۵۳. تدوین کتاب زیر نظر مؤلف توسط شاگردش محمدتقی شریعتمداری انجام گرفته است. منتقدان کتاب مسئلۀ حجاب به ترتیب تاریخ نقد عبارتند از: محمدتقی شریعتمداری، محمدتقی صدیقین اصفهانی، سید محمد ضیاء‌آبادی، احمد محسنی گرکانی، ابوالقاسم اشتهاردی، و مهدی شریعتی نیاسر. @Mohsen_Kadivar_Official

#فایل_صوتی طب اسلامی: نجات بخش انسان یا جهل و خرافات؟ @Mohsen_Kadivar_Official

#متن_کامل طب اسلامی: نجات بخش انسان یا جهل و خرافات؟ @Mohsen_Kadivar_Official

طب اسلامی: نجات‌بخش انسان یا جهل و خرافات؟ انجمن بین‌المللی پزشکان و کادر درمان ایران (آیفا( طب دوران اسلامی (مبتنی بر نظریات‌اخلاط و طبایع‌اربعه‌) مربوط به گذشته است. بحث در طب برگرفته از احادیث است. «طب اسلامی» اسمی مطلقا نادرست است. اسم درست آن «طب الحدیث» است. تا سال ۱۳۹۰ عملا ما چیزی بنام طب اسلامی نداشته ایم. احادیث طبی در فرهنگ اسلامی در حد آداب تلقی شده، و هرگز به حوزه واجبات و محرمات فقهی راه نیافته اند. در دین کامل نه جایی برای سیاست اسلامی است نه پزشکی اسلامی. علومی که مبتنی بر معارف متغیر بشری هستند هرگز نمی توانند دینی باشند. برای تنظیم امور بهداشتی و درمانی ما نیازی به مراجعه به کتاب و سنت نداریم. در بهداشت و درمان الزاما باید به متخصصان دانشهای بهداشت و پزشکی مراجعه کرد. شیخ صدوق در رساله اعتقادات روایات پزشکی را دو دسته کرد: روایات دارویی و روایات دعایی. به نظر وی روایات دارویی سه قسم هستند: ۱. روایات موسمی و مختص شرایط خاص منطقه ای و ویژه احوال خاص پرسشگر. ۲. روایات مجعول. ۳. روایات ناقص و غیرمعتبر. به نظر شیخ صدوق در روایات دارویی هیچ روایت معتبری پیدا نمی شود. اما درروایات دعایی یا دعا درمانی که فرد در عین مراجعه به طبیب با دعا شفا را از خدا می طلبد، روایات معتبرالسندی متکی بر آیات قرآن پیدا می شود. خود پیامبر و امام علی در زمان مرض احتضار پزشک به بالینشان آورده شده است. فقها و مراجع تقلید در زمان بیماری همواره به پزشکان مدرن مراجعه می کنند و کرده اند. آنچه به نام طب اسلامی به معنای تجویز دارو بر اساس احادیث در زمان ما مطرح است به لحاظ دانش حدیث شناسی کاملا بی اعتبار است و تجویز پزشکی بر اساس آنها دخالت غیرمتخصصانه در امر تخصصی است. طب به اصطلاح اسلامی امری سیاسی، نوعی شیادی به نام دین، قالب کردن ضدعلم به نام علم و دین، و در زمره خرافات است. دعا جایگزین درمان پزشکی نیست. دعا در مؤمنان دو تاثیر جدی دارد: یکی ارتقای روحی بیمار، دیگری امکان شفای بیماریهای صعب العلاج. شفای «برخی» بیماران صعب العلاج بعد از دعا غیرقابل انکار است. این به معنای آن نیست که «هر» مومن بیمار صعب العلاجی با دعا شفا یافته است. انکار شفای برخی بیماران صعب العلاج مومن بعد از دعا خارج از حوزه علم پزشکی است. پزشک حداکثر می تواند بگوید تبیینی علمی برای این واقعیت ندارد.  انکار امکان شفای بیمار با دعا انکار متافیزیک است. رد متافیزیک بحثی فلسفی است نه علمی.  بحث شفای ایمانی (faith healing) یکی از مباحث مطرح در حوزه علم و دین خصوصا پزشکی و ایمان است.   https://kadivar.com/20851/ @Mohsen_Kadivar_Official

طب اسلامی: نجات‌بخش انسان یا جهل و خرافات؟ «طب اسلامی» اسمی مطلقا نادرست است. اسم درست آن «طب الحدیث» است. تا سال ۱۳۹۰ عملا ما چیزی بنام طب اسلامی نداشته ایم. در روایات طب دارویی هیچ روایت معتبری پیدا نمی شود. طب به اصطلاح اسلامی امری سیاسی، نوعی شیادی به نام دین، قالب کردن ضدعلم به نام علم و دین، و در زمره خرافات است. در بهداشت و درمان الزاما باید به متخصصان دانشهای بهداشت و پزشکی مراجعه کرد. دعا در مؤمنان دو تاثیر جدی دارد: یکی ارتقای روحی بیمار، دیگری امکان شفای بیماریهای صعب العلاج. @Mohsen_Kadivar_Official

عید سعید غدیر خم مبارک باد الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي جَعَلَنَا مِنَ الْمُتَمَسِّكِينَ بِوِلاَيَةِ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ وَالْأَئِمَّةِ عَلَيْهِمُ السَّلاَمُ هجدهم ذیحجه سال دهم هجری روز بزرگی در تاریخ اسلام است. در این روز رسول خدا محمد مصطفی (ص) سمت و سوی اسلام بعد از خود را تعیین کرد، و ولایت علی مرتضی (ع) را به مسلمانان اعلام کرد. در غدیر خم هندسه معرفت دینی، مشاهدات و تجارب عرفانی، و نیز سرنوشت سیاسی امت از زبان پیامبر تبیین شد. دو شأن نخست انتصابی بود و شأن سوم انتخابی. واقعه غدیر خم یکی از مسلمات اسلامی است. در چهار کتاب از صحاح ستة اهل سنت سخنان پیامبر (ص) در این روز تاریخی نقل شده است: صحیح مسلم، سنن ابن ماجه، سنن ترمذی، و سنن کبرای نسایی. علاوه بر آن دو کتاب اقدم دیگر اهل سنت یعنی مسند احمد بن حنبل و انساب الاشراف بلاذری در این زمینه حقایقی نقل کرده اند. عبارت «من کنت مولاه فهذا علی مولاه» (هر که من مولای او هستم، علی هم مولای اوست) در زمره احادیث متواتر است که حداقل دو نفر از بزرگان اهل سنت به تواتر آن اعتراف کرده اند: ذهبی و سیوطی. معنای مولی در عبارت پیامبر دوست و ناصر نیست، ولیّ و سرپرست است، آن‌چنان‌که عبدالحسین امینی در موسوعة الغدیر فی الکتاب والسنة والادب (۱۴ جلد) شواهد آن را قرن به قرن در نثر و نظم عربی از سنی و شیعه نشان داده است. ویلفرد مادلونگ محقق پرآوزه تاریخ اسلام دانشگاه آکسفورد که اخیرا از دنیا رفت کتابی دارد با مشخصات زیر: Madelung, Wilferd. The Succession to Muhammad: A Study of the Early Caliphate. (1996). ترجمه فارسی این کتاب با عنوان جانشینی حضرت محمد (ص): پژوهشی پیرامون خلافت نخستین در سال ۱۳۷۷ منتشر شده است. تحقیق مادلونگ با تلقی شیعی از جانشینی پیامبر (ص) قرابت دارد. غدیر خم بسیار بزرگتر از جانشینی سیاسی پیامبر (ص) است. چند جریان در دوران معاصر به غدیر خم ضربه زده اند: اول. جریان سنتی شیعه غالی (ولایی ها) دوم. اسلام انقلابی یا جمهوری اسلامی با سوء استفاده از اسلام و تشیع و تنزل ولایت علوی به مبنای بی بنیاد ولایت سیاسی فقیه، سوم. اسلام قرآنی که می پندارد باید در سواد اعظم اهل سنت منحل شد. چهارم. روشنفکری دینی تجدیدنظر طلب که هویت زدایی از اسلام و تشیع را سرلوحه فعالیتهای خود کرده است. دو جریان نخست درباره غدیر خم افراط کرده و دو جریان اخیر (شیعیان شرمنده) درباره آن تفریط کرده اند. با شناخت بیشتر معارف دین و مذهبمان منادیان رویکرد علوی به کلام الهی و سنت نبوی باشیم. عید سعید غدیر خم بر محبان اهل بیت پیامبر مبارک باد. https://kadivar.com/20839/

عید سعید غدیر خم مبارک باد در روز هجدهم ذیحجه سال دهم هجری رسول خدا محمد مصطفی (ص) سمت و سوی اسلام بعد از خود را تعیین کرد، و ولایت علی مرتضی (ع) را به مسلمانان اعلام کرد. معنای مولی در عبارت پیامبر دوست و ناصر نیست، ولیّ و سرپرست است. غدیر خم بسیار بزرگتر از جانشینی سیاسی پیامبر (ص) است. چند جریان در دوران معاصر به غدیر خم ضربه زده اند: ولایی ها، اسلام انقلابی، اسلام قرآنی، و روشنفکری دینی تجدیدنظر طلب. عید سعید غدیر خم بر محبان اهل بیت پیامبر مبارک باد. @Mohsen_Kadivar_Official

روز عرفه و عید قربان مبارک باد عرفه روز معرفت و عرفان است، شناخت ظاهری و باطنی خداوند. شب و روز عرفه (نهم ذی حجه) یکی از اوقات ممتاز عبادت در تقویم مؤمنان است. دعای عرفه منسوب به امام حسین (ع) به لحاظ متن از زیباترین دعاهای موجود است. در متن دعا اعوجاجی دیده نمی شود و با محکمات قرآنی و أصول معارف معتبر پیامبر (ص) و اهل بیت او (ع) نیز سازگار است. در دعای عرفه منسوب به امام زین العابدین علی بن حسین (ع) در صحیفه سجادیه می خوانیم: الهی انْزِعْ مِنْ قَلْبِی حُبَّ دُنْیا دَنِیةٍ تَنْهَی عَمَّا عِنْدَكَ، وَ تَصُدُّ عَنِ ابْتِغَاءِ الْوَسِیلَةِ إِلَیكَ، وَ تُذْهِلُ عَنِ التَّقَرُّبِ مِنْكَ. وَ زَینْ لِی التَّفَرُّدَ بِمُنَاجَاتِكَ بِاللیلِ وَ النَّهَارِ. خدایا از سویدای قلبم عشق دنیای دون را که مرا از آنچه نزد توست باز می‌دارد، و از جستن وسیله به سوی تو مانع می‌گردد، و از تحصیل مقام قرب به تو غافل می‌نماید ریشه کن فرما، و خلوت راز و نیاز با خود را در شب و روز در نظرم بیارای. مومنان در شب و روز عرفه به دنبال قطع تعلق به دنیا، تقرب به خداوند و راز و نیاز هستند. مسئله اصلی بریدن از تعلقات دنیوی و وصول به مقام قرب است. اگر کسی به دامنه مقام قرب هم برسد دنیا و تعلقات و مقاماتش از چشمش می افتند. روز عرفه مقدمه عید قربان است: فدا کردن عزیزترین‌ها برای رسیدن به مقام قرب خداوند. عید قربان یا اضحی (دهم ذیحجه) بر همه مسلمانان مبارک باد. این عید یادآور پاکبازی ابراهیم و جان‌بازی فرزند خداجوی اوست. آن عید قربان را بگو وان شمع قرآن را بگو وان فخر رضوان را بگو، مستان سلامت می کنند خواهی که تو را کعبه کند استقبال مایی و منی را به مِنا قربان کن همچو اسماعیل گردن پیش خنجر خوش بنه در مدد از وی گلو گر می کِشد تا می کُشد خویش را قربان نماییم از پی قربان عید کان قصاب عاشقان بس خوب و زیبا می کشد (مولوی، کلیات شمس تبریزی) https://kadivar.com/20830/ @Mohsen_Kadivar_Official

روز عرفه و عید قربان مبارک باد عرفه روز معرفت و عرفان است. عرفه یکی از اوقات ممتاز عبادت در تقویم مؤمنان است. در شب و روز عرفه به دنبال قطع تعلق به دنیا، تقرب به خداوند و راز و نیاز هستیم. عرفه مقدمه عید قربان است: این عید یادآور پاکبازی ابراهیم و جان‌بازی فرزند خداجوی اوست. عید قربان بر همه مسلمانان مبارک باد. خواهی که تو را کعبه کند استقبال مایی و منی را به مِنا قربان کن. خویش را قربان نماییم از پی قربان عید کان قصاب عاشقان بس خوب و زیبا می‌کشد @Mohsen_Kadivar_Official

#متن_کامل زمینه و زمانه «مسئله حجاب» متن کامل مصاحبه با سام فرزانه، برنامه شیرازه: کتابخانه قرن، بی بی سی فارسی @Mohsen_Kadivar_Official

#خلاصه زمینه و زمانه «مسئله حجاب» متن کامل مصاحبه با سام فرزانه، برنامه شیرازه: کتابخانه قرن، بی بی سی فارسی مطهری با اعدامهای اول انقلاب مخالف بود و نامه ای به قلم او خطاب به آقای خمینی در اسفند ۱۳۵۷ برای متوقف کردن اعدامها با امضای جمعی از اعضای شورای انقلاب منجر به «توقف محاکمات دادگاههای انقلاب تا تصویب آئین نامه جدید» می شود. زمینه و زمانه کتاب «مسئله حجاب» فضای استبداد سکولار غربگراست و پیام آن «حجاب اختیاری» می باشد. این کتاب برای فضای استبداد دینی که خود را به «حجاب اجباری» سنجاق کرده، نوشته نشده است، و به درد چنین فضایی هم نمی خورد. پیام اصلی کتاب مسئله حجاب مطهری دو چیز است: اول پوشاندن صورت با نقاب و برقع و نیز پوشاندن دو دست از مچ تا سر انگشتان واجب نیست. دوم زن مسلمان با رعایت پوشش مذکور و عدم اختلاط با مردان مجاز به شرکت در فعالیتهای اجتماعی است. مطهری منتقد جدی پرده نشینی، محبوس کردن زنان در خانه، و از مدافعان تحصیل و فعالیت اجتماعی بانوان مسلمان بوده است. حداقل دو نقد درباره این کتاب منتشر شده است: یکی محمدتقی شریعتمداری، «پاسخهای استاد به نقدهایی بر کتاب مسئله حجاب» (۱۳۶۷): «رعایت این فلسفه [فلسفه حجاب مطهری] وقتی امکان دارد که زن محصور در خانه باشد و الا هرچه پای زن به اجتماع بیشتر باز شود زمینه برای تمتعات عمومی و زنا فراهم تر می گردد!» دیگری مهدی شریعتی، «حل مسئله حجاب: نقدی بر دیدگاه های استاد شهید مطهری در مسئله حجاب» (۱۳۹۹). با توجه به این دو نقد ارزش کتاب مسئله حجاب مطهری و موضع معتدل آن بیشتر درک می شود. منتقدان مسئله حجاب با بروز زن خارج از خانه به هر شکلی مشکل دارند. زن مطلوب ایشان زنی است که در پستوی خانه از انظار پنهان شده باشد. «تشویق به حجاب اختیاری» (کار مطهری در دهه ۴۰) امری متباین با «توجیه حجاب اجباری» (سیاست رسمی نظام پس از انقلاب) است. من اطمینان دارم اگر مطهری ترور نمی شد و شاهد حوادث تلخ دوران جمهوری اسلامی بود، در صف اول منتقدان و مخالفان «حجاب اجباری» بلکه اصل این شیوه حکومت جا می گرفت. مطهری در زمره نواندیش ترین متفکران حوزوی و یقینا از جنسی متفاوت با جمهوری اسلامی پیاده شده در عمل بوده است. مطهری اگر می ماند یا سرنوشت جمهوری اسلامی متفاوت می شد، یا او در صف منتقدان و مخالفان این نظام به زندان می افتاد. مطهری «روی زن» را زینت ظاهر دانست و از فعالیت اجتماعی بانوان دفاع کرد. ما «موی زن» را هم به زینت ظاهر افزودیم. بدون «مسئله حجاب» مطهری تحقیقات بعدی میسر نبود. https://kadivar.com/20812/

زمینه و زمانه «مسئله حجاب» متن کامل مصاحبه با سام فرزانه، برنامه شیرازه: کتابخانه قرن، بی بی سی فارسی زمینه و زمانه کتاب «مسئله حجاب» فضای استبداد سکولار غربگرا و پیام آن «حجاب اختیاری» است. این کتاب برای فضای استبداد دینی که خود را به «حجاب اجباری» سنجاق کرده، نوشته نشده است، و به درد چنین فضایی هم نمی خورد. «تشویق به حجاب اختیاری» (کار مطهری در دهه ۴۰) امری متباین با «توجیه حجاب اجباری» (سیاست رسمی نظام پس از انقلاب) است. مرتضی مطهری اگر ترور نمی شد، یا سرنوشت جمهوری اسلامی متفاوت می شد، یا او در صف منتقدان و مخالفان این نظام به زندان می افتاد. @Mohsen_Kadivar_Official

#فایل_صوتی مسئله حجاب شیرازه – کتابخانه قرن (۳۹)، سام فرزانه @Mohsen_Kadivar_Official

#متن_کامل مسئله حجاب شیرازه – کتابخانه قرن (۳۹)، سام فرزانه @Mohsen_Kadivar_Official

مسئله حجاب، شیرازه - کتابخانه قرن (۳۹) بی بی سی فارسی، مصاحبه با سام فرزانه کتاب مسئله حجاب بهترین نماد «حجاب اختیاری» از سال ۱۳۴۷ به بعد است. کتاب «مسئله حجاب» در دوران خود یک کتاب صف‌شکن و نواندیشانه بوده است. حضور اجتماعی زن مسلمان با این کتاب مطهری وارد مرحله جدیدی می‌شود. ‌ مطهری در کتاب خود راه میانه‌ای بین پرده‌نشینی و حذف زن به شکل کامل از فعالیت‌های اجتماعی از یک سو و اختلاط زن و مرد و عدم رعایت هرگونه محدودیت دینی در پوشش زنان از سوی دیگر را نشان داده است و آن وجوب پوشش تمام بدن به استثنای صورت و دو دست، و جواز فعالیت اجتماعی زنان با رعایت پوشش یاد شده است. «مسئله حجاب»، مجموعه‌ای از سخنرانی‌های مطهری در انجمن اسلامی پزشکان بود که در سال ۱۳۴۷ منتشر شد. مطهری با زبانی متجددانه از پوشش اسلامی دفاع کرده است. «فلسفه پوشش در اسلام» به نظر مطهری: ۱- باعث آرامش روانی جامعه می‌شود.  ۲- باعث استحکام پیوند خانوادگی می‌شود. ۳- باعث استواری اجتماع می‌شود. ۴- باعث افزودن ارزش و احترام زن می‌شود. یک نوع نگاه مردسالارانه بر فقه و بر تفکر دینی اعم از سنی و شیعی وجود دارد. می‌خواهد جامعه سالم باشد، به جای اینکه بگوید آقا تو نگاهت را بهداشتی‌تر کن، به زن می‌گوید تو بیرون نیا که من سالم بمانم. به نظر وی مطلبی که از آیه ۳۱ سوره نور استفاده می‌شود یک حقیقت جاودانی است: زن مسلمان باید آن‌چنان در میان مردم رفت و آمد کند که علائم عفاف و وقار و سنگینی و پاکی از آن هویدا باشد و با این صفت شناخته شود. کتاب مسئله حجاب مطهری از کتاب‌های مهم و تاثیرگذار قرن چهاردهم است، این را نمی‌توانیم انکار بکنیم. اما از دو حیث فکر نمی‌کنم در قرن پانزدهم خوانده شود، مگر برای اطلاع از تاریخ تفکر اسلامی در این زمینه. یکی اگر نویسنده خود زنده بود و به احتمال زیاد در ادامه اجتهاداتش به نتیجه‌ای شبیه نتیجه من می‌رسید و می‌گفت که پوشاندن موی زنان دلیل معتبر دینی ندارد. حیث دومش هم این است که با تحولات اجتماعی فرهنگی در ایران انتشار آرا جدیدتر مبنی بر عدم وجوب پوشش موی سر و حتی عدم استحباب آن، دیگر مسئله حجاب آقای مطهری در سایه این آرا قرار می‌گیرد و حداقل می‌شود گفت جایگاه سابقش را ندارد. با توجه به اینکه نزدیک دو سوم مصاحبه اینجانب درباره کتاب «مسئله حجاب» مطهری به دلیل کمبود وقت و غیر آن در برنامه امکان پخش نیافته است، متن کتبی کامل مصاحبه خود با شیرازه را متعاقبا برای استفاده علاقه مندان منتشر خواهم کرد. https://kadivar.com/20800/ @Mohsen_Kadivar_Official

مسئله حجاب، شیرازه - کتابخانه قرن (۳۹) بی بی سی فارسی، مصاحبه با سام فرزانه کتاب مسئله حجاب مرتضی مطهری بهترین نماد «حجاب اختیاری» از سال ۱۳۴۷ به بعد است. این کتاب در دوران خود یک کتاب صف‌شکن و نواندیشانه بوده است. حضور اجتماعی زن مسلمان با کتاب مطهری وارد مرحله جدیدی می‌شود. مطهری با زبانی متجددانه از پوشش اسلامی دفاع کرده است. کتاب مسئله حجاب مطهری از کتاب‌های مهم و تاثیرگذار قرن چهاردهم است. اگر نویسنده خود زنده بود، به احتمال زیاد در ادامه اجتهاداتش به نتیجه‌ای شبیه نتیجه من می‌رسید و می‌گفت که پوشاندن موی زنان دلیل معتبر دینی ندارد. @Mohsen_Kadivar_Official

#متن_کامل احمد قابل در زبان انگلیسی @Mohsen_Kadivar_Official

احمد قابل در زبان انگلیسی احمد قابل (۱۳۹۱-۱۳۳۶) مجتهد مجاهد نواندیش فقید در کشور خود چه در دهه آخر زندگی چه پس از درگذشت امکان انتشار نداشته است. او تنها توانست دو کتابش را منتشر کند. هشت جلد دیگر از آثارش زیر نظر و با مقدمه تحلیلی اینجانب در فضای مجازی منتشر شد (۱۳۹۲-۱۳۹۱). اگر خفقان و سانسور مانع از نشر کاغذی آثار قابل در ایران شده است، در زبان انگلیسی تا کنون چند مقاله و یک کتاب توسط لوُید ریجن درباره او منتشر شده است: پژوهشگر دانشگاه گلاسکو. ریجن به زبان فارسی مسلط و نویسنده ای پرکار است. دو کتاب جدید ریجن درباره احمد قابل است، اولی یک چهارم آن، و دومی به طور کامل. کتاب «حجاب: دیدگاههای سه حوزوی مدرن ایرانی»: Ridgeon, Lloyd (2021). Hijab: Three Modern Iranian Seminarian Perspectives. London: Gingko Library حجاب (پوشش سر) با تمرکز بر سه نماینده فکری، به اختلاف نظر میان حوزویان درباره حجاب در جمهوری اسلامی ایران می‌پردازد: مرتضی مطهری که حجاب را واجب می‌دانست، احمد قابل بر استحباب حجاب استدلال می کرد و محسن کدیور که حجاب را نه واجب و نه مستحب می داند، و آن‌را وابسته به مقتضیات زمان و مکان معرفی می کند. بخش سوم کتاب (ص ۱۲۷ تا ۲۰۱) درباره احمد قابل است. این کتاب نخستین تحقیق در این موضوع مهم نه تنها در زبان انگلیسی بلکه در هر زبانی از جمله فارسی است. تک نگاری «احمد قابل و تفکر اسلامی معاصر: شریعت عقلانی در ایران قرن بیست و یکم» Ridgeon, Lloyd (2023). Ahmad Qābel and Contemporary Islamic Thought: Rational Shariah in Twenty-First Century Iran. Cambridge: Cambridge University Press. احمد قابل یکی از چهره‌های کلیدی در جریان نواندیشانه دینی است که دیدگاه‌های رادیکالش از جمله جسورانه‌ترین دیدگاه‌های نسل او محسوب می شود، کسی که به دنبال عقلانی کردن و نوسازی فهم‌از شریعت بود. ریجن در این تحقیق جامع با مراجعه مستقیم به نوشته‌های قابل خصوصا «شریعت عقلانی» آزمونی بنیادی از آراء او ارائه می‌کند. کتاب شامل هشت فصل به شرح زیر است: سرگذشت احمد قابل: گذار از خطوط قرمز؛ فقه: شریعت عقلانی؛ تاریخ: چهره های امام حسین؛ سیاست: دیدگاههای قابل درباره ولایت فقیه؛ جنسیت: حقوق زنان؛ ارتداد و آزادی دین؛ جامعه: نقش اسلام در جامعه؛ و خرافات. فصول کتاب با دقت انتخاب شده اند و گزارشی روش‌مند از مجموعه آثار یازده جلدی احمد قابل است. ریجن در کنار دیگر حوزه های پژوهشی‌اش اکنون یک «قابل شناس» تمام عیار است. در مجموع باید به نویسنده به خاطر این کار پاکیزه و جامع تحقیقی تبریک گفت. https://kadivar.com/20771/ @Mohsen_Kadivar_Official