मराठी व्याकरण

♉समास व त्याचे प्रकार 💠v) कर्मधारय तत्पुरुष समास : ↪ज्या तत्पुरुष समासातील दोन्ही पदे प्रथमा विभक्तीत असतात व त्या दोन्ही पदांचा संबंध विशेषण व विशेष्य या प्रकारचा असतो त्यालाच कर्मधारेय तत्पुरुष समास म्हणतात. 🌅उदा.     🌓नील कमल - नील असे कमल   🌓रक्तचंदन - रक्तासारखे चंदन   🌓पुरुषोत्तम - उत्तम असा पुरुष   🌓महादेव - महान असा देव 💠कर्मधारण्य समासाचे पुढील 7 उपप्रकर पडतात. 💠अ) विशेषण पूर्वपद कर्मधारय - ↪जेव्हा कर्मधारय सामासिक शब्दातील पहिले पद विशेषण असते अशा समासला विशेषण पूर्वपद कर्मधारय असे म्हणतात. 🌅उदा. 🌓महादेव - महान असा देव   🌓लघुपट - लहान असा पट   🌓रक्तचंदन - रक्तासारखे चंदन 💠आ) विशेषण उत्तरपद कर्मधारय - ↪जेव्हा कर्मधारय सामासिक शब्दांतील दुसरे पद विशेषण असते अशा समासाला विशेषण उत्तरपद कर्मधारय असे म्हणतात. 🌅उदा. 🌓पुरुषोत्तम - उत्तम असा पुरुष   🌓मुखकमल - मुख हेच कमल   🌓वेशांतर - अन्य असा वेश   🌓भाषांतर - अन्य अशी भाषा 💠इ) विशेषण उभयपद कर्मधारय - ↪जेव्हा कर्मधारय सामासिक शब्दातील दोन्ही पदे विशेषण असतात तेव्हा अशा समासला विशेषण उभयपद कर्मधारय असे म्हणतात. 🌅उदा.   🌓लालभडक - लाल भडक असा   🌓श्यामसुंदर - श्याम सुंदर असा   🌓काळाभोर - काळा भोर असा 💠ई) उपमान पूर्वपद कर्मधाराय - ↪जेव्हा कर्मधारय सामासिक शब्दांत पहिले पद उपमान असते म्हणजे त्या सामासिक शब्दांतील पूर्वपदापेक्षा उत्तरपदाला जास्त महत्व दिलेले असते व त्या शब्दांत पूर्वपद हे उत्तरपदाचे विशेषणासारखे काम करते त्याला उपमान पूर्वपद कर्मधारय समास असे म्हणतात. 🌅उदा.     🌓वज्रदेह - वज्रासारखे देह   🌓चंद्रमुख - चंद्रासारखे मुख   🌓राधेश्याम - राधेसारखा शाम   🌓कमलनयन - कमळासारखे नयन 💠उ) उपमान उत्तरपद कर्मधारय - ↪जेव्हा कर्मधारय सामासिक शब्दांत दुसरे पद उपमानअसते म्हणजे त्या सामासिक शब्दांतील उत्तरपदपेक्षा पूर्वपदाला जास्त महत्व दिलेले असते व त्या शब्दांत उत्तरपद हे पूर्वपदाचे विशेषणासारखे काम करते त्याला उपमान उत्तरपद कर्मधारय समास असे म्हणतात. 🌅उदा.   🌓मुखचंद्र - चंद्रासारखे मुख   🌓नरसिंह - सिंहासारखा नर   🌓चरणकमल - कमलासारखे चरण   🌓हृदयसागर - सागरासारखे चरण 💠ऊ) अव्यय पूर्वपद कर्मधारय - ↪जेव्हा कर्मधारय सामासिक शब्दांत पहिले पद अव्यय असेन त्याचा उपयोग विशेषणासारखा केला जातो अशा समासाला अव्यय पूर्ववाद कर्मधारय असे म्हणतात. 🌅उदा.    🌓सुयोग - सु (चांगला) असा योग   🌓सुपुत्र - सु (चांगला) असा पुत्र   🌓सुगंध - सु (चांगला) असा गंध 💠ए) रूपक कर्मधारय - ↪जेव्हा कर्मधारय सामासिक शब्दांतील दोन्ही पदे एकरूप असतात. तेव्हा अशा समसाला रूपक कर्मधारय समास असे म्हणतात.   🌅उदा.     🌓विद्याधन - विद्या हेच धन   🌓यशोधन - यश हेच धन   🌓तपोबल - ताप हेच बल   🌓काव्यांमृत - काव्य हेच अमृत   ▶▶▶▶▶क्रमशः ..........

🔹विरूध्द अर्थी शब्द 👉 अतिरेकी✖विवेकी 👉 रसिक✖अरसिक 👉 अतिवृष्टी✖अनावृष्टी 👉 उदय✖अस्त 👉 अनुकूल✖प्रतिकूल 👉 ककृश✖मंजुळ 👉 अधोगती✖प्रगती 👉 गोड✖कडू 👉 अबोल✖बोलका 👉 अवनती✖उन्नती 👉 अमृत✖विष 👉 नीती✖अनीती 👉 आरंभ✖शेवट 👉 अंहकार✖विनंम्रता 👉 आशा✖निराशा 👉 गर्विष्ठ✖विनंम्र 👉 आळशी✖कामसू 👉 शूर✖भिञा 👉 आस्तिक✖नास्तिक 👉 आराम✖कष्ट 👉 इष्ट✖अनिष्ट 👉 अब्रू✖बेअब्रू 👉 उंच✖बुटका 👉 आगमन✖निगृमन 👉 अवाॅचीन✖प्राचीन 👉 निरभ्र✖आभ्राच्छादित 👉 एकमत✖दुमत 👉 आयात✖नियात 👉 उलट✖सुलट 👉 आदर✖अनादर 👉 उपद्रवी✖निरूपद्रवी 👉 आघाडी✖पिछाडी 👉 गुण✖अवगुण/दोष 👉 अपराधी✖निरपराधी 👉 साकार✖निराकार 👉 अशक्त✖सशक्त 👉 शकुन✖अपशकुन 👉 सुकाळ✖दुष्काळ 👉 अपमान✖सन्मान 👉 सावध✖बेसावध 👉 साम्यवाद✖भांडवलशाही 👉 अमावास्या✖पोर्णीमा 👉 हषृ✖खेद 👉 अवघड✖सोपे 👉 विकास✖र् हास 👉 प्रकाश✖काळोख 👉 विधवा✖सधवा 👉 कंजुस✖उदार 👉 गध्य✖पध्य 👉 मंद✖चपळ 👉 सुर✖असुर 👉 निःशस्ञ✖सशस्ञ 👉 विघटन✖संघटन 👉 स्वामी✖सेवक 👉 तेजी✖मंदी 👉 पाप✖पुण्य 👉 खोल✖उथळ 👉 नागरी✖ग्रामीण 👉 देव✖दानव 👉 कमाल✖किमान 👉 उचित✖अनुचित 👉 सुसंवाद✖विसंवाद 👉 तप्त✖शीतल 👉 खंडन✖मंडन 👉 स्वातंञ्य✖पारतंञ्य 👉 ज्ञान✖अज्ञान 👉 पचन✖अपचन 👉 सासर✖माहेर 👉 जहाल✖मवाळ 👉 वियोग✖संयोग 👉 संवाद✖विवाद 👉 श्वास✖निःश्वास 👉 सुसह्य✖असह्य 👉 सुरस✖निरस 👉 सबल✖दुबृल 👉 निंदा✖स्तुती 👉 रणशूर✖रणभीरू 👉 वंध्य✖निंध्य 👉 आंतरजातीय✖सजातीय 👉 वर✖वधू 👉 स्थूल✖कृश 👉 सुरूप✖कुरूप 👉 ज्ञात✖अज्ञात ___________________________________ Join us @marathi

🔴समास व त्याचे प्रकार ( @Marathi ) 🔸काटकसर करणे हा मनुष्याच्या अंगी असलेला एकूण गुण आहे.   🔹आपण दैनंदिन जीवनात बरीच काटकसर करतो. त्यामुळे आपण बोलतांना सुद्धा हा गुण वापरतो.   🔸बर्‍याचदा आपण एखादे वाक्य पूर्ण न बोलता शब्दांची काटकसर करून एकच शब्द किंवा जोडशब्द तयार करतो.   🔶जो त्या वाक्यातील अर्थबोध करून देतो. यालाच समास असे म्हणतात.   🔷अशी काटकसर करून जो शब्द तयार होतो त्यालाच सामासिक शब्द असे म्हणतात. 🅾उदा. 🔹वडापाव - वडाघालून तयार केलेला पाव.   🔹पोळपाट - पोळी करण्यासाठी लागणारे पाट   🔹कांदेपोहे - कांदे घालून तयार केलेले पोहे.   🔹पंचवटी  - पाच वडांचा समूह 🔴समासाचे मुख्य चार प्रकार पडतात. ▶अव्ययीभाव समास ▶तत्पुरुष समास ▶व्दंव्द समास ▶बहुव्रीही समास जॉइन करा @Marathi 🔶अव्ययीभाव समास : 🔹ज्या समासात पहिला शब्द मुख्य असतो व त्या तयार झालेल्या सामासिक शब्दांचा उपयोग क्रियाविशेषणासारख केला जातो त्यास अव्ययीभवन समास असे म्हणतात.   🔸अव्ययीभाव समासात आपल्याला खलील भाषेतील उदाहरणे पाहावयास मिळतात. 🔴मराठी भाषेतील शब्द - 🅾उदा.     ▶गोवोगाव - प्रत्येक गावात ▶गल्लोगल्ली -  प्रत्येक गल्लीत ▶दारोदारी -  प्रत्येक दारी ▶घरोघरी -  प्रत्येक घरी 🔴संस्कृत भाषेतील शब्द - 🅾उदा.   🔹प्रती (प्रत्येक) - प्रतिमास, प्रतिक्षण, प्रतिदिन 🔹आ (पर्यत) - आमरण 🔹आ (पासून) - आजन्म, आजीवन   🔹यथा (प्रमाण) - यथाविधी, यथामती, यथाशक्ती.  🔴अरबी व फारसी भाषेतील शब्द - 🅾उदा.     🔹दर (प्रत्येक) - दारसाल, दरडोई, दरमजल.   🔹गैर (प्रत्येक) - गैरसमज, गैरहजर, गैरशिस्त   🔹हर (प्रत्येक) - हररोज, हरहमेशा   🔹बे (विरुद्ध) - बेकायदा, बेमालूम, बेलाशक, बेलाईक ➡➡➡➡क्रमशः ........

📙राधारमण कृष्णाजी पांडुरंग लिमये 📒रामजोशी/कविराय राम जनार्दन जोशी 📓वसंत वासुदेव बळवंत पटवर्धन 📓वसंतविहार शंकर दत्तात्रय जोशी 📗वा.दा.ओ. वामन दाजी ओक 📕वामन पंडित वामन तानाजी शेषे 📒विठाबाई विठा रामप्पा नायक 📓विठा रेणुकानंदन विठ्ठल मनोहर बडवे-कुलकर्णी 📒विठ्ठल केरीकर विठ्ठल नरसिंह साखळकर 📘विठ्ठलदास विठ्ठल अनंत क्षीरसागर्/बीडकर 📗विंदा करंदीकर गोविंद विनायक करंदीकर 📙विष्णुदास कृष्णराव रावजी धांदरफळे 📔विसोबा खेचर विसोबा चाटे 📓विहंगम बाळकृष्ण लक्ष्मण अंतरकर 📙शारदाश्रमवासी पुरुषोत्तम गोपाळ काणेकर 📘श्रीकृष्ण श्रीकृष्ण नीळकंठ चापेकर 📕श्रीधर श्रीधर ब्रह्मानंद नाझलेकर 📔संजीव कृष्ण गंगाधर दीक्षित 📗संजीवनी संजीवनी मराठे 📓सरस्वतीकंठाभरण दिनकर नानाजी शिंदे 📙साधुदास गोपाळ गोविंद मुजुमदार/पाटणकर 📕साने गुरुजी पांडुरंग सदाशिव साने 📔सांवतामाळी सांवता परसूबा माळी 📔सुधांशु हणमंत नरहर जोशी 📒सुहृद्चंपा पुरुषोत्तम शिवराम रेगे 📔सौमित्र किशोर कदम 📓विश्वसुत एकनाथ विश्वनाथ पवार 📔स्वरूपानंद रामचंद्र विष्णू गोडबोले 📙हरिबुवा हरिबुवा शिंपी (हरीबोवा केरेश्वर भोंडवे) 📙होनाजी होनाजी सयाजी शेलारखाने 📓📓 📖📙📰🗞✒📝✏🔍🔏📚📖💳 सर्वत्र शेअर करा..आपल्या नव्या पिढिना माहित असू द्या.

महत्वपूर्ण यादी....खास आपल्या ग्रुपसाठी ✒✒✒✒✒✒✒ टोपणनावाने लिहिणारे मराठी साहित्यिक, गद्यलेखक, कवी जुन्या अन् नव्या कालखंडातील काही नामवंत... 4G पर्यंतची मराठी वाङमयीन झेप... 🌻🌻🌻🌻🌻🌻🌻🌻 📓अकिंचन वासू. ग. मेहेंदळे 📔अनंततनय दत्तात्रेय अनंत आपटे 📔अनंतफंदी अनंत भवानीबावा घोलप 📙अनंतसुत विठ्ठल, कावडीबाबा विठ्ठल अनंत पिंपळगावकर 📔अनिल आत्माराम रावजी देशपांडे 📔अनिल भारती शान्ताराम पाटील 📒अशोक (कवी) नारायण रामचंद्र मोरे 📘अज्ञातवासी दिनकर गंगाधर केळकर 📔आधुनिक नीळकंठ बळवंत ऊर्फ बापूसाहेब भवाळकर 📘आनंद विनायक लक्ष्मण बरवे 📘आनंदतनय गोपाळ आनंदराव देशपांडे 📓इंदिरा इंदिरा संत 📓इंदुकांत दिनकर नानाजी शिंदे 📕उदासी/हरिहरमहाराज नीलकंठ रामकृष्ण पाळंदे 📙उद्धवचिद्धन/उद्धवचैतन्य/उधोबाबा/ उद्धव xxxx कोकिळ 📗एकनाथ, एकाजनार्दन एकनाथ सूर्यनारायण पैठणकर 📒कलापी, बालकवी त्र्यंबक बापूजी ठोंबरे 📓कवीश्वरबास भानूभट/भास्करभट्ट xxxx बोरीकर 📙कावडीबाबा/अनंतसुत विठ्ठल विठ्ठल अनंत पिंपळगावकर 📙कांत वा.रा. कांत 📓काव्यशेखर भास्कर काशीनाथ चांदूरकर 📓किरात/भ्रमर कृष्णाजी लक्ष्मण सोमण 📙कुंजविहारी हरिहर गुरुनाथ सलगरकर 📗कुमुदबांधव स.अ. शुक्ल 📓कुसुमाग्रज विष्णू वामन शिरवाडकर 📙कृष्णकेशव अनुपलब्ध 📓कृष्णाग्रज अनुपलब्ध 📘केशवकुमार प्रल्हाद केशव अत्रे उर्फ आचार्य अत्रे 📒केशवसुत कृष्णाजी केशव दामले 📘केशवसुत नारायण केशव बेहेरे 📕के.स.रि. केशव सदाशिव रिसबूड 📙कोणीतरी नरहर शंकर रहाळकर 📓गिरीश शंकर केशव कानेटकर 📙गोपिकातनया कु.द्वारका हिवरगावकर(सौ.मनोरमा श्रीधर रानडे) 📓गोपीनाथ गोपीनाथ तळवलकर 📒गोमा गणेश गणेश कृष्ण फाटक 📙गोविंद गोविंद दत्तात्रय दरेकर 📘गोविंदपौत्र श्रीधर व्यंकटेश केतकर 📓गोविंदप्रभु गुंडम अनंतनायक राऊळ 📙गोविंदाग्रज राम गणेश गडकरी 📓ग्रेस माणिक सीताराम गोडघाटे 📒चक्रधर श्रीचांगदेव राऊळ 📓चंद्रशेखर चंद्रशेखर शिवराम गोऱ्हे 📕चेतोहर परशुराम नारायण पाटणकर 📗जगन्नाथ जगन्नाथ धोंडू भांगले 📘जगन्मित्र रेव्हरंड नारायण वामन टिळक 📗जननीजनकज पु.पां गोखले 📓टेंबे स्वामी/वासुदेवानंद सरस्वती वासुदेव गणेश टेंबे 📗ढोलीबुवा/महीपतिनाथ सखाराम केरसुण 📙दत्त दत्तात्रय कोंडो घाटे 📓दया पवार दगडू पवार 📕दा.ग.पा. दामोदर गणेश पाध्ये 📔दासोपंत/ दिगंबरानुचर दासो दिगंबर देशपांडे 📕दित्जू/माधव जूलियन माधव त्र्यंबक पटवर्धन 📘नारायणसुत श्रीपाद नारायण मुजुमदार 📒निरंजन वसंत सदाशिव बल्लाळ 📓निशिगंध रा.श्री. जोग 📓निळोबा निळा मुकुंद पिंपळनेरकर 📙नीरजा नीरजा साठे 📓नृसिंहसरस्वती नरहरी माधव काळे 📘पठ्ठे बापूराव श्रीधर कृष्ण कुलकर्णी (रेठरेकर) 📓पद्मविहारी रघुनाथ गणेश जोशी 📔पद्मा पद्मा गोळे 📓पी.सावळाराम निवृत्तिनाथ रावजी पाटील 📓पुरु.शिव. रेगे पु.शि. रेगे 📘पूर्णदास बाबा उपसकर-राजाध्यक्ष 📒प्रभाकर शाहीर प्रभाकर जनार्दम दातार 📙बहिणाबाई बहिणाबाई नथूजी चौधरी 📕(संत) बहिणाबाई कु.बहिणा आऊदेव कुळकर्णी (सौ.बहिणा रत्नाकर पाठक) 📓बाबा आमटे मुरलीधर देवीदास आमटे 📕बाबुलनाथ विनायक श्यामराव काळे 📓बालकवी/कलापि त्र्यंबक बापूजी ठोंबरे 📗बाळा बाळा कारंजकर 📒बी; B बाळकृष्ण अनंत भिडे 📙बी; BEE नारायण मुरलीधर गुप्ते 📗बी रघुनाथ/फुलारी भगवान रघुनाथ कुळकर्णी 📙बोधलेबुवा माणकोजी भानजी जगताप 📓भगवानकवि भवान रत्नाकर कर्‍हाडकर 📗भानजी भास्कर त्रिंबक देशपांडे 📕भानुदास/मामळूभट भानुदास पैठणकर(एकनाथांचे पणजोबा) 📓भावगुप्तपद्म पांडुरंग गोविंदशास्त्री पारखी 📗भावशर्मा के.(केशव) नारायण काळे 📕भालेंदु भालचंद्र/गुलाबराव सीताराम सुकथनकर 📒भ्रमर/किरात कृष्णाजी लक्ष्मण सोमण 📓मंदार एकनाथ पांडुरंग रेंदाळकर 📕मध्वमुनीश्वर त्रिंबक नारायणाचार्य ( आडनाव अनुपलब्ध) 📒मनमोहन गोपाळ नरहर उर्फ मनमोहन नातू 📙मनोहरबंधू भास्कर कृष्ण उजगरे 📓महिपती महिपती दादोपंत कांबळे-ताहराबादकर 📘महीपतिनाथ/ढोलीबुवा सखाराम केरसुणे 📙माणिक/माणिकप्रभू माणिक मनोहर नाईक, 📗माधव माधव केशव काटदरे 📒माधव जूलियन, माधव त्र्यंबक पटवर्धन 📕माधव मिलिंद कॅ. मा.कृ. शिंदे 📗माधवसुत दामोदर माधव कुळकर्णी 📗माधवानुज काशीनाथ हरी मोडक 📕मीरा मीरा तारळेकर 📓मुकुंदराय मुकुंद गणेश मिरजकर 📓मुक्ताबाई/मुक्ताई मुक्ता विठ्ठलपंत कुळकर्णी 📔मुक्तिबोध शरच्चंद्र माधब मुक्तिबोध 📓मुक्तेश्वर मुक्तेश्वर चिंतामणी मुद्गल 📓मोरोपंत मोरेश्वर रामचंद्र पराडकर 📓यशवंत यशवंत दिनकर पेंढरकर 📓यशोधरा यशोधरा साठे 📒योगेश भालजी पेंढारकर 📗रंगनाथ स्वामी (निगडीकर) रंगनाथ बोपाजी घोडके 📓रघुनाथ पंडित रघुनाथ पंडित चंदावरकर 📙रमेश बाळ बाळ सीताराम मर्ढेकर 📓राजहंस यादव शंकर वावीकर

म्हणी: 1. पी हळद हो गोरी – उतावळेपणा दाखविणे 2. मेल्याशिवाय स्वर्ग दिसत नाही – प्रत्यक्ष अनुभव घेतल्याशिवाय कळत नाही 3. बाप दाखव नाहीतर श्राद्ध कर – दोनपैकी एक पर्याय निवडणे 4. चार दिवस सासूचे चार दिवस सुनेचे – प्रत्येकाची वेळ कधीतरी येतेच 5. आंधळा मागतो एक डोळा देव देतो दोन डोळे – अपेक्षेपेक्षा जास्त प्राप्ती होणे 6. उंटावरचा शहाणा – मूर्ख सल्ला देणारा 7. अडला हरी गाढवाचे पाय धरी – अडचणीच्या वेळी मूर्खाचीही मनधरणी करावी लागते 8. नाचता येईना अंगण वाकडे – स्वत:स चांगले काम येत नसणारा दुसऱ्याचे दोष काढतो 9. तोंड दाबून बुक्क्यांचा मार – विनाकारण जुलूम सहन करावा लागणे 10. नावडतीचे मीठ अळणी – नावडत्याने काही चांगले केले तरी आवडत नाही 11. अंथरूण पाहून पाय पसरावे – ऎपत पाहून खर्च करवा 12. छत्तीसाचा आकडा – विरुद्ध मत असणे 13. तेरड्याचा रंग तीन दिवस – एखादे कार्य थोडे दिवस जोरात चालून एकदम बंद पडणे 14. दुष्काळात तेरावा महिना – संकटात अधिक भर 15. नव्याचे नऊ दिवस – नवेपणा असतानाचे कौतुक नंतर टिकत नही 16. एका हाताने टाळी वाजत नाही – दोष दोन्हीकडे असतो 17. पालथ्या घड्यावर पाणी – सर्व प्रयत्न निरुपयोगी ठरणे 18. वासरात लंगडी गाय शहाणी – अडाणी लोकात अल्प ज्ञान असणारा शहाणा ठरतो 19. रात्र थोडी सोंगे फार – काम भरपूर, वेळ कमी 22. अति शहाणा त्याचा बैल रिकामा – अति शहाणपणाने नुकसान होते 21. शेरास सव्वाशेर – प्रतिपक्षापेक्षा श्रेष्ठ 22. नाकाचा बाल – अत्यंत प्रिय व्यक्ती 23. नाकापेक्षा मोती जड होणे – डोईजड होणे 24. आई जेवू घालीना बाप भीक मागू देईना – दोन्ही बाजूंनी अडचण 25. कामापुरता मामा – काम साधण्यापुरते गोड बोलणे 26. आधी पोटोबा मग विठोबा – अगोदर पोट भरावे मग देवास आळवावे 27. काखेत कळसा गावाला वळसा – वस्तू स्वत:पाशी असून शोधत राहणे 28. झाकली मूठ सव्वा लाखाची – दुर्गुण असले तरी प्रकट करू नये. अधिक माहितीसाठी जॉइन करा आमचे चॅनेल: https://t.me/marathi

संपूर्ण मराठी व्याकरण-विरुद्धार्थी शब्द ● अवनत x उन्नत ● तीव्र x सौम्य ● अवधान x अनावधान ● प्रसन्न x अप्रसन्न ● मर्द x नामर्द ● शंका x खात्री ● कृपा x अवकृपा ● गमन x आगमन ● कल्याण x अकल्याण ● ज्ञात x अज्ञात ● सत्कर्म x दुष्कर्म ● खरे x खोटे ● भरती x ओहोटी ● सुसंबद्ध x असंबद्ध ● हर्ष x खेद ● विधायक x विघातक

प्रश्नसंच : 1. खालीलपैकी कोणती स्वरसंधी नाही? कशाप्रकारे होईल? मन्वंतर         सूर्यास्त  उमेशमतैक्य उत्तर : सूर्यास्त 2. 'शब्दच्छल' या संधीची फोड कशाप्रकारे होईल? शब्द+छलशब्द+चलशब्द+सलशब्द+च्छल उत्तर : शब्द+छल 3. पुढील वाक्यातील अधोरेखित शब्दांची जात सांगा. आमच्या गावात बरेच पाटील आहेत. भाववाचक नामसामान्य नामविशेषणविशेषनाम उत्तर : सामान्य नाम 4. भाववाचक नाम ओळखा . फुशारकी  शहराणी मुलेथोडी फळेबोलका पत्थर उत्तर : फुशारकी 5. तृतीय विभक्तीचे प्रमुख कार्य .......... आहे .  करण           आपादान          संप्रदान          अधिकरण उत्तर : करण 6. 'बेडूक' या शब्दाचे स्त्रीलिंग रूप - बेडूकबेडकीबेडकीन     बेडके उत्तर : बेडकी 7. पुढीलपैकी कोणता शब्द नपूसंकलिंग नाही ? पुस्तकचित्रमंगळसूत्रशाळा   उत्तर : शाळा 8. मला परीक्षेची भीती वाटते. अधोरेखित शब्दाची विभक्ती सांगा? चतुर्थीपंचमीषष्ठीसप्तमी उत्तर : षष्ठी 9. खलील वाक्यातील ठळक अक्षरातील शब्दांची विभक्तीचा प्रकार शोधा. मुलांनो, ही वाक्य दहा मिनिटात लिहा. द्वितीयसप्तमी  पंचमी     संबोधन उत्तर : सप्तमी 10. पुढील वाक्यातील अधोरेखित शब्दाची जात ओळखा. 'जो मुलगा अभ्यास करील तो पास होईल'. दर्शक सर्वनामसंबंची सर्वनाम  अनिश्चित सर्वनामप्रश्नार्थक सर्वनाम उत्तर : संबंची सर्वनाम

#मराठी_साहीत्यातील_महत्वाच्या_कादंबऱ्या . 1.ययाती------- वि.स.खांडेकर 2.गारंबीचा बापू--श्री ना पेंडसे 3. रथचक्र------श्री ना पेंडसे 4. शितू-------- गो.नी.दांडेकर 5. बनगरवाडी-- व्यंकटेश मांडगूळकर 6. फकिरा------अण्णाभाऊ साठे 7. स्वांमी ------रणजित देसाई 8. श्रीमान योगी-रणजित देसाई 9. कोसला------भालचंद्र नेमाडे 10. कोंडूरा-----शिवाजीराव सावंत 11. झुंज-------ना.स.इनामदार 12. आनंदी गोपाळ--श्री.ज.जोशी 13. माहीमची खाडी--मधु मंगेश कर्णिक 14. गोतावळा-------आनंद य़ादव 15. पाचोळा--------रा.रं.बोराडे 16. मुंबई दिनांक----अरुण साधु 17. सिंहासन-------अरुण साधु 18. गांधारी---------ना.धो.महानोर 19.वस्ती वाढते आहे-भा.ल.पाटील 20. थँक यू मिस्टर ग्लाड---अनिल बर्वे 21. घर गंगेच्या काठी------ज्योत्स्ना देवध रे22. वस्ती--------------- महादेव मोरे 23. पवनाकाठचा धोंडी ----गो.नी.दांडेकर 24. सावित्री------------- पु.शी.रेगे 25. बॅरिस्टर------------ जयवंत दळवी 26. श्यामची आई---------सानेगुरुजी 27. आस्तीक ----------- साने गुरुजी 28. अकुलिना------------पु.भा.भावे 29. आकाशाची फळे------ग.दि.मांडगूळकर 30. काळेपाणी-----------वि.दा.सावरकर 31. मृण्मयी-------------गो.नी.दांडेकर 32. पडघवली-----------गो.नी.दांडेकर 33. अमृतवेल-----------वि.स.खांडेकर.

प्रश्नसंच: 1. खालील वाक्यांपैकी कोणत्या वाक्यातील 'श्रीमंत' शब्द नामाचे कार्य करतो ? वाक्य क्र.1 श्रीमंत माणसांना गर्व असतो. वाक्य क्र.2 श्रीमंतांना गर्व असतो वाक्य क्र.1        वाक्य क्र.2    वाक्य क्र.1 व 2         यापैकी नाही उत्तर : वाक्य क्र.1 व 2 2. वाक्य क्र.1 गवळी धार काढली. वाक्य क्र.2 : राम भजे खातो, या वाक्यापैकी कोणत्या वाक्यातील क्रियापद हे समर्पक क्रियापद आहे ? वाक्य क्र.1         वाक्य क्र.2          वाक्य क्र.1 व 2          यापैकी नाही उत्तर : वाक्य क्र.1 व 2   3. खालीलपैकी कोणते क्रियाविशेषण नाही ? वेगात             जोरात             हळूहळू              तलम      उत्तर : वेगात 4. मरावे परी कीर्तीरूपे उरावे. या वाक्यात 'परी' हे कोणते अव्यय आहे ? उभयान्वयी अव्यय         शब्दयोगी अव्यय         केवलप्रयोगी अव्यय         समुच्च्यबोधक अव्यय उत्तर : केवलप्रयोगी अव्यय 5. नळे इंद्रासी असे बोलीजेले. या वाक्यातील प्रयोग ओळखा ? कर्मणी प्रयोग         कर्तरी प्रयोग         कर्तृककर्मणी प्रयोग         नवीन कर्मणी प्रयोग उत्तर : कर्तृककर्मणी प्रयोग 6. 'आम्हा मुलांना कोण विचारतो' ? या वाक्यातील विशेषनाचा प्रकार सांगा . दर्शक विशेषण         प्रश्नार्थक विशेषण         सर्वनामिक विशेषण          यापैकी नाही उत्तर : सर्वनामिक विशेषण 7. 'मी नककीच क्रिकेट शिकेन.' या वाक्यातील अर्थ कोणता ? आज्ञार्थ         विध्यर्थ         संकेतार्थ         यापैकी नाही    उत्तर : यापैकी नाही 8. 'चूक' या शब्दाचे अनेकवचन रूप सांगा . चूका          चुकी         चूक     यापैकी नाही   उत्तर : चुका 9. 'हरी' या नामाचा प्रकार ओळखा . विशेषणाम         सामान्यनाम         धातुसाधित नाम         यापैकी नाही उत्तर : विशेषणाम 10. 'खोंड' या शब्दाचे लिंग कोणते ? नपुसकलिंग         स्त्रीलिंग         पुल्लिंग          यापैकी नाही उत्तर : पुल्लिंग

From Marathi Mhani app: ओळखीचा चोर जीवे मारी. Meaning: ओळखीचा शत्रू हा अनोळखी शत्रूपेक्षा भयंकर असतो.

From Marathi Mhani app: ओल्याबरोबर सुके जळते. Meaning: वाईटाबरोबर कधी कधी चांगल्या माणसाचेही नुकसान होते.

ंवा शब्दांच्या पुढे एक किंवा अधिक अक्षरे लावून प्रत्यय तयार होतात व तयार होणार्‍या शब्दांना 'प्रत्ययघटित शब्द' असे म्हणतात.* उदा. जनन, जनक, जननी, जनता इ. वरील शब्दांना न,क, नी ता ही प्रत्यय लागलेली आपल्याला दिसतात असे प्रत्यय लावून तयार होणार्‍या शब्दांना 'प्रत्ययघटित शब्द' असे म्हणतात. *क) अभ्यस्त शब्द—* *एखाधा शब्दांत एका शब्दाची अथवा काही अक्षरांनी पुनरावृत्ती झालेली असते. अशा शब्दांना 'अभ्यस्त शब्द' असे म्हणतात. अभ्यसतचा अर्थ दुप्पट करणे असा होतो.* उदा. आतल्या आत, शेजरीपाजारी, किरकिर इ. *अभ्यस्त शब्दांचे खलील 3 प्रकार पडतात.* *i) पूर्णाभ्यस्त* *ii) अंशाभ्यस्त* *iii) अनुकरणवाचक* *i) पूर्णाभ्यस्त शब्द—* *एक पूर्ण शब्द जेव्हा पुन्हा येऊन जोडशब्द तयार होतो त्याला पूर्णाभ्यस्त शब्द असे म्हणतात.* उदा. बारीक बारीक, कळाकाळा, आतल्या आत, हळहळ, वटवट, कळकळ, मळमळ, बडबड, समोरासमोर, हळूहळू, पुढेपुढे, पैसाच पैसा, मजाच मजा, हिरवेहिरवे इ. *ii) अंशाभ्यस्त शब्द—* *जेव्हा पूर्ण शब्द हा जोडशब्दात जशाच्या तसा पुन्हा येतो एखादे अक्षर बदलून येतो तेव्हा त्या जोडशब्दांना अंशाभ्यस्त शब्द असे म्हणतात.* उदा. अदलाबदल, उलटसुलटा, शेजारीपाजारी, बारीकसारीक, लाडीगोडी, सोक्षमोक्ष, जिकडेतिकडे, गोडधोड, गडबड, जाळपोळ, दगडबिगड, किडूकमिडूक, घरबीर इ. *iii) अनुकरणवाचक शब्द—* *ज्या शब्दांमध्ये एखाधा ध्वनिवाचक शब्दांची पुनरावृत्ती झालेली असते, अशा शब्दांना अनुकरणवाचक/नादानुकारी शब्द असे म्हणतात.* उदा. किरकिर, खडखडाट, रिमझिम, गुणगुण, घणघण, कडकडाट, टिकटिक, गडगड इ. *ड) सामासिक शब्द—* *जेव्हा दोन किंवा अधिक शब्द एकमेकांमधील परस्पर संबंधामुळे एकत्र येऊन तयार होणार्‍या शब्दाला 'सामासिक शब्द' असे म्हणतात.* उदा. पोळपाट, देवघर, दारोदार इ.

*मराठी व्याकरण* *शब्दसिद्धी व त्याचे प्रकार* *शब्द कसा तयार झाला आहे, म्हणजे सिद्ध कसा झाला आहे यालाच 'शब्दसिद्धी' असे म्हणतात.* *शब्दांचे खालील प्रकार पडतात.* *तत्सम शब्द :* जे संस्कृत शब्द मराठी भाषेत जसेच्या तसे काहीही बादल न होता आले आहेत त्यांना *'तत्सम शब्द'* असे म्हणतात. *उदा.* राजा, भूगोल, चंचू, पुष्प, परंतु, भगवान, कर, पशु, अंध, जल, दीप, पृथ्वी, तथापि, कवि, वायु, भीती, पुत्र, अधापि, मति, पुरुष, शिशु, गुरु, मधु, गंध, पिता, कन्या, वृक्ष, धर्म, सत्कार, समर्थन, उत्सव, विद्वान, संत, निस्तेज, कर, जगन्नाथ, दर्शन, उमेश, स्वामि, मंदिर, तिथी, सूर्य, स्वल्प, घृणा, पिंड, कलश, प्रात:क, दंड, पत्र, ग्रंथ, उत्तम, आकाश पाप, मंत्र, शिखर, सूत्र, कार्य, होम, गणेश, सभ्य, कन्या, देवर्षि, वृद्ध, संसार, प्रीत्यर्थ, कविता, उपकार, परंतु, गायन, अश्रू, प्रसाद, अब्ज, राजा, संमती, घंटा, पुण्य, बुद्धी, अभिषेक, संगती, श्रद्धा, प्रकाश, सत्कार, देवालय, तारा, समर्थन, नयन, उत्सव, दुष्परिणाम, नैवेध. *तदभव शब्द :* *जे शब्द संस्कृत मधून मराठीमध्ये येतांना त्यांच्या मूळ रूपात काही बदल होतो त्या शब्दांना 'तदभव शब्द' असे म्हणतात.* *उदा.* घर, पाय, भाऊ, सासू, सासरा, गाव, दूध, घास, कोवळा, ओळ, काम, घाम, घडा, फुल, आसू, धुर, जुना, चाक, आग, धूळ, दिवा, पान, वीज, चामडे, तहान, अंजली, चोच, तण, माकड, अडाणी, उधोग, शेत, पाणी, पेटी, विनंती, ओंजळ, आंधळा, काय, धुर, पंख, ताक, कान, गाय. *देशी/देशीज शब्द :* *महाराष्ट्रातील मूळ रहिवाशांच्या बोलीभाषेमधील वापरल्या जाणार्‍या शब्दांना 'देशी शब्द' असे म्हणतात.* *उदा.* झाड, दगड, धोंडा, घोडा, डोळा, डोके, हाड, पोट, गुडघा, बोका, रेडा, बाजारी, वांगे, लुगडे, झोप, खुळा, चिमणी, ढेकूण, कंबर, पीठ, डोळा, मुलगा, लाजरा, वेढा, गार, लाकूड, ओटी, वेडा, अबोला, लूट, अंघोळ, उडी, शेतकरी, आजार, रोग, ओढा, चोर, वारकरी, मळकट, धड, ओटा, डोंगर. *परभाषीय शब्द :* *संस्कृत व्यतिरिक्त इतर भाषांमधून मराठीत आलेल्या शब्दांना 'परभाषीय शब्द' असे म्हणतात.* *1) तुर्की शब्द* कालगी, बंदूक, कजाग *2) इंग्रजी शब्द* टी.व्ही., डॉक्टर, कोर्ट, पेन, पार्सल, सायकल, स्टेशन, हॉस्पिटल, बस, फाईल, रेल्वे, पास, ब्रेक, कप, मास्तर, फी, बॉल, स्टॉप, ऑफिस, एजंट, टेलिफोन, सिनेमा, सर्कस, पॅंट, बॅट, पोस्ट, तिकीट, ड्रायव्हर, मोटर, कंडक्टर, नंबर, टीचर, सर, मॅडम, पेपर, नर्स, पेशंट, इंजेक्शन, बटन ड्रेस, ग्लास, इत्यादी. *3) पोर्तुगीज शब्द* बटाटा, तंभाखू, पगार, बिजागरी, कोबी, हापूस, फणस, घमेले, पायरी, लोणचे, मेज, चावी, तुरुंग, तिजोरी, काडतुस. *4) फारशी शब्द* रवाना, समान, हकीकत, अत्तर, अब्रू, पेशवा, पोशाख, सौदागार, कामगार, गुन्हेगार, फडवणीस, बाम, लेजीम, शाई, गरीब, खानेसुमारी, हजार, शाहीर, मोहोर, सरकार, महिना हप्ता. *5) अरबी शब्द* अर्ज, इनाम, हुकूम, मेहनत, जाहीर, मंजूर, शाहीर, साहेब, मालक, मौताज, नक्कल, जबाब, उर्फ, पैज, मजबूत, शहर, नजर, खर्च, मनोरा, वाद, मदत, बदल. *6) कानडी शब्द* हंडा, भांडे, अक्का, गाजर, भाकरी, अण्णा, पिशवी, खोली, बांगडी, लवंग, अडकित्ता, चाकरी, पापड, खलबत्ता, किल्ली, तूप, चिंधी, गुढी, विळी, आई, रजई, तंदूर, चिंच, खोबरे, कणीक, चिमटा, नथ, तांब्या, उडीद, पाट, गाल, काका, टाळू, गादी, खिडकी, गच्ची, बांबू, ताई, गुंडी, कांबळे. *7) गुजराती शब्द* सदरा, दलाल, ढोकळा, घी, डबा, दादर, रिकामटेकडा, इजा, शेट. *8) हिन्दी शब्द* बच्चा, बात, भाई, दिल, दाम, करोड, बेटा, मिलाप, तपास, और, नानी, मंजूर, इमली. *9) तेलगू शब्द* ताळा, अनरसा, किडूकमिडूक, शिकेकाई, बंडी, डबी. *10) तामिळ शब्द* चिल्ली, पिल्ली, सार, मठ्ठा. *सिद्ध व सधीत शब्द :* *1) सिद्ध शब्द—* *भाषेत जे शब्द मुळात धातू असतात त्यांना 'सिद्ध शब्द' असे म्हणतात.* उदा. ये, जा, खा, पी, बस, उठ, कर, गा इत्यादी. *सिद्ध शब्दांचे 3 प्रकार पडतात.* *अ) तत्सम* *ब) तदभव* *क) देशी (यांचा अभ्यास आपण यापूर्वी केला आहे)* *2) साधीत शब्द—* *सिद्ध शब्दाला म्हणजेच धातूच्या पूर्वी उपसर्ग किंवा नंतर प्रत्यय लागून 'साधित शब्द' तयार होतो.* *साधित शब्दांचे पुढील 4 प्रकार पडतात* *अ)उपसर्गघटित* *ब) प्रत्ययघटित* *क) अभ्यस्त* *ड) सामासिक* *अ) उपसर्गघटित शब्द—* *शब्दाच्या पूर्वी जी अक्षरे जोडली जातात त्यांना उपसर्ग असे म्हणतात. तसेच अशी अक्षरे जोडून जे शब्द तयार होतात त्या शब्दांना 'उपसर्ग घटित शब्द' असे म्हणतात.* उदा. अनुभव, अपयश, अधिकार, अवगुण अधिपती, उपहार, आकार, साकार, प्रतिकार, प्रकार इ. वरील शब्दांमध्ये अनु. अप, अधि, अव, अधि, उप, आ, सा, प्रति,प्रइ. उपसर्ग लागलेली आपल्याला दिसतात. असे उपसर्ग लागून तयार होणार्‍या शब्दांना उपसर्ग घटित शब्द असे म्हणतात *ब) प्रत्ययघटित शब्द—* *धातूच्या कि

1. स्पर्श व्यंजन : एकूण व्यंजन 25 आहेत.                  ज्याचा उच्चार करतांना फुफुसातील हवा तोंडावाटे बाहेर पडतांना टाळू, कंठ, मुर्धा, दात, व ओठ यांचा स्पर्श                  करून बाहेर निघते म्हणून त्यांना स्पर्श व्यंजन म्हणतात.                 उदा. क, ख, ग, घ, ड                     च, छ, ज, झ, त्र                     ट, ठ, ड, द, ण                     त, थ, द, ध, न                     प, फ, ब, भ, म      स्पर्श व्यंजनाचे तीन प्रकारात वर्गीकरण केले जाते. 1. कठोर वर्ण  2. मृदु वर्ण  3. अनुनासिक वर्ण  1. कठोर वर्ण - ज्या वर्णाचा उच्चार करण्यास जोर द्यावा लागतो त्यांना कठोर वर्ण असे म्हणतात.               उदा. क, ख                   च, छ                   ट, ठ                    त, थ                    प, फ 2. मृद वर्ण - ज्या वर्णाचा उच्चार सौम्यपणे होतो त्यांना मृद वर्ण असे म्हणतात.              उदा. ग, घ                 ज, झ                 ड, ढ                 द, ध                 ब ,भ 3. अनुनासिक वर्ण - ज्या वर्णाचा उच्चार त्याच्या उच्चार स्थानासोबत काही अंशी नाकातूनही केल्या जातो त्यास अनुनासिक असे म्हणतात.                    उदा. ड, त्र, ण, न, म      

वर्णमाला वर्ण - आपल्या तोंडावाटे पडणार्‍या मूल ध्वनीला वर्ण असे म्हणतात.       मराठीत एकूण 48 वर्ण आहेत. 1. स्वर  2. स्वरादी 3. व्यंजन  1. स्वर : ज्यांचा उच्चार करतांना जिभेचा मुखातील कोठल्याही अवयवांशी स्पर्श होत नाही त्यांना स्वर असे म्हणतात.          अ, आ, इ, ई, ल्र, उ, ऊ, ए, ऐ, ओ, औ, ऋ     स्वरांचे मुख्य प्रकार दोन आहेत. 1. र्‍हस्व स्वर : ज्या स्वरांचा उच्चार करण्यास कमी वेळ लागतो त्या स्वरांना र्‍हस्व स्वर असे म्हणतात.               अ, इ, ऋ, उ 2. दीर्घ स्वर : ज्या स्वरांचा उच्चार करण्यास जास्त वेळ लागतो त्यांना दीर्घ स्वर असे म्हणतात.          आ, ई, ऊ, ए, ऐ, ओ, औ     स्वरांचे इतर प्रकार 1. सजातीय स्वर : एकाच उच्चार स्थांनामधून जाणार्‍या स्वरांना सजातीय स्वर असे म्हणतात.                  अ-आ, उ-ऊ, ओ-औ, इ-ई, ए-ऐ  2. विजातीय स्वर : भिन्न उच्चार स्थांनामधून उच्चारल्या जाणार्‍या स्वरांना विजातीय स्वर असे म्हणतात.                   अ-ई, उ-ए, ओ-ऋ 3. संयुक्त स्वर : दोन स्वर मिळून तयार होणार्‍या स्वरांना संयुक्त स्वर असे म्हणतात.                याचे 4 स्वर आहेत.                ए - अ+इ/ई                ऐ - आ+इ/ई                ओ - अ+उ/ऊ                औ - आ+उ/ऊ 2. स्वरादी :  ज्याचा उच्चार करण्याअधी स्वर येतो त्यांना स्वरादी असे म्हणतात.             स्वर + आदी - स्वरादी             दोन स्वरादी - अं, अः             स्वरादी मध्ये अनुस्वार व विसर्ग यांचा समावेश होतो.   दोन नवे स्वरदी : ओ, औ   हे नवे स्वरादी इंग्लिश भाषेतून आलेले आहेत.   उदा. बॅट, बॉल 3.व्यंजन : एकूण व्यंजन 34 आहेत.           ज्याचा उच्चार करतांना जिभेचा कंठ, टाळू, मुर्धा, दात, ओठ, या अवयवांशी स्पर्श होतो त्यांना व्यंजन असे म्हणतात.            व्यंजनाचे पाच प्रकारात वर्णन केले जाते. 1. स्पर्श व्यंजन (25) 2. अर्धस्वर व्यंजन (4) 3. उष्मा, घर्षक व्यंजन (3) 4. महाप्राण व्यंजन (1) 5. स्वतंत्र व्यंजन (1)

🔹महत्वाचे साहित्यिक व त्यांची टोपणनावे - कवी, साहित्यिक व त्यांची टोपण नवे: १)यशवंत दिनकर पेंढारकर-यशवंत २)मोरोपंत रामचंद्र पराडकर-मोरोपंत ३)नारायण सूर्याजीपंत ठोसर-रामदास ४)दत्तात्रय कोंडो घाटे-दत्त ५)चिंतामण त्र्यंबक खानोलकर-आरती प्रभू ६)नारायण मुरलीधर गुप्ते-बी ७)गोपाल हरी देशमुख-लोकहितवादी ८)शंकर काशिनाथ गर्गे-दिवाकर ९)माधव त्रंबक पटवर्धन-माधव जुलियन १०)दिनकर गंगाधर केळकर-अज्ञातवासी ११)आम्ताराम रावजी देशपांडे- अनिल १२)कृष्णाजी केशव दामले-केशवसुत १३)सौदागर नागनाथ गोरे- छोटा गंधर्व १४)रघुनाथ चंदावरकर-रघुनाथ पंडित १५)हरिहर गुरुनाथ कुलकर्णी-कुंजविहारी १६)दासोपंत दिगंबर देशपांडे-दासोपंत १७)सेतू माधवराव पगडी-कृष्णकुमार १८)नारायण वामन टिळक-रेव्हरंड टिळक १९)माणिक शंकर गोडघाटे-ग्रेस २०)वसंत ना. मंगळवेढेकर-राजा मंगळवेढेकर २१)कृष्ण शास्त्री चिपळूणकर-मराठीचे जॉन्सन २२)केशवसुत-आधुनिक मराठी काव्याचे कवितेचे जनक २३)बा.सी. मर्ढेकर-मराठी नवकाव्याचे/कवितेचे जनक, निसर्गप्रेमी २४)सावित्रीबाई फुले-आधुनिक मराठी कवितेच्या जननी २५)संत सोयराबाई- पहिली दलित संत कवयित्री २६)त्रंबक बापुजी ठोंबरे-बालकवी २७)ना.धो.महानोर-रानकवी २८)यशवंत दिनकर पेंढारकर-महाराष्ट्र कवी २९)ना. चि. केळकर-साहित्यसम्राट ३०)न. वा. केळकर-मुलाफुलाचे कवी ३१)ग. त्र.माडखोलकर-राजकीय कादंबरीकार ३२)शाहीर राम जोशी-शाहिरांचा शाहीर ३३)दादोबा पांडुरंग तर्खडकर -मराठी भाषेचे पाणिनी ३४)वि.वा. शिरवाडकर-कुसुमाग्रज ३५)राम गणेश गडकरी-गोविंदाग्रज/बाळकराम ३६)प्रल्हाद केशव अत्रे-केशवकुमार ३७)काशिनाथ हरी मोदक-माधवानुज ३८)विनायक जनार्दन करंदीकर-विनायक ३९)विष्णुशास्त्री चिपळूणकर-मराठी भाषेचे शिवाजी *महत्वाचे * ✏कृष्णाजी केशव दामले - केशवसुत ✏गोविंद विनायक करंदीकर - विंदा करंदीकर ✏त्र्यंबक बापुजी डोमरे - बालकवी ✏प्रल्हाद केशव अत्रे - केशवकुमारराम ✏ गणेश गडकरी - गोविंदाग्रज ✏विष्णू वामन शिरवाडकर - कुसुमाग्रज ✏निवृत्ती रामजी पाटील - पी. सावळाराम ✏माधव त्र्यंबक पटवर्धन - माधव जुलिअन ✏चिंतामण त्र्यंबक खानोलकर - आरती प्रभू ✏आत्माराम रावजी देशपांडे - अनिल

मराठी व्याकरण: परीक्षेत हमखास विचारणारे पुस्तके -  पुस्तकाचे नाव - लेखकाचे नाव *प्लेईंग टू विन - सायना नेहवाल *हिंदू- जगण्याची समृद्ध अडगळ, कोसला - डॉ. भालचंद्र नेमाडे *टू द लास्ट बुलेट - विनीता कामटे/विनीता देशमुख *हाफ गर्लफ्रेंड- चेतन भगत *प्लेईंग इट माय वे - सचिन तेंडूलकर *आय डेअर - किरण बेदी *ड्रिम्स फ्रॉम माय फादर - बराक ओबामा *इंडिया डिव्हायडेड - राजेन्द्र प्रसाद *सनी डेज - सुनिल गावस्कर *द टेस्ट ऑफ माय लाईफ - युवराज सिंग *झाडाझडती, महानायक, राजे संभाजी, पानीपत, पांगीरा, लस्ट फॉर लालबाग - विश्‍वास पाटील *छावा, मृत्यूंजय, लढत, युगंधर - शिवाजी सावंत *श्रीमान योगी, स्वामी - रणजित देसाई *वाट तुडविताना - उत्तम कांबळे *अक्करमाशी - शरदकुमार लिबाळे *एकच प्याला - राम गणेश गडकरी *कोल्हाट्याचे पोरं - किशोर शांताबाई काळे *यमुना पर्यटन - बाबा पद्मजी *पण लक्षात कोण घेतो - ह.ना.आपटे *सुदाम्याचे पोहे - श्रीपाद कृष्ण कोल्हाटकर *गिताई - विनोबा भावे चल्या - लक्ष्मण गायकवाड *उपरा - लक्ष्मण माने *एक होता कार्व्हर - वीणा गवाणकर *भिजली वही - अरूण कोल्हटकर *नटसम्राट - वि.वा.शिरवाडकरमाझी जन्मठेप - वि.दा.सावरकर *श्यामची आई - साने गुरूजी *धग - उध्दव शेळके *ययाती, अमृतवेल - वि.स.खांडेकर *एक झाड दोन पक्षी, रणांगण - विश्‍वास बेडेकर *गोतावळा, झोंबी - आनंद यादव *जेव्हा माणुस जागा होतो - गोदावरी परूळेकर &ज्वाला आणि फुले - बाबा आमटे *बलूतं - दया पवार *बारोमास - सदानंद देशमुख *आहे मनोहर तरी - सुनिता देशपांडे *शाळा - मिलींद बोकील *चित्रलिपी - वसंत आबाजी डहाके *बनगरवाडी - व्यंकटेश माडगुळकर गोलपीठा - नामदेव ढसाळ जेव्हा मी जात चोरली - बाबुराव बागूल *मी कसा झालो - प्र.के.अत्रे *मी कसा घडलो - आर.आर.पाटील *सखाराम बाईंडर - विजय तेंडूलकर *ओडिशी ऑफ माय लाईफ - शिवराज पाटील *उनिकी - सी. विद्यासागर राव *मुकुंदराज - विवेक सिंधू *दासबोध, मनाचे श्‍लोक - समर्थ रामदास *बावनकशी, काव्यफुले, सुबोध रत्नाकर -सावित्रीबाई फुले *गीतारहस्य - लोकमान्य टिळक *बटाट्याची चाळ, तीन पैशाचा तमाशा - पु.ल. देशपांडे माझे विद्यापीठ, सनद, जाहिरनामा - नारायण सुर्वे *फकिरा - अण्णाभाऊ साठे *रामायण - वाल्मीकी *मेघदूत - कालीदास *पंचतंत्र - विष्णू शर्मा *मालगुडी डेज - आर.के.नारायण *माझे सत्याचे प्रयोग - मोहनदास गांधी *महाभारत - महर्षी व्यास *अर्थशास्त्र - कौटील्य *अन् हॅपी इंडीया  - लाला लजपतराय *माय कंट्री माय लाईफ - लालकृष्ण अडवाणी *रोमान्सिंग विथ लाईफ - देव आनंद *प्रकाशवाटा - प्रकाश आमटे *आमचा बाप आणि आम्ही - डॉ. नरेंद्र जाधव *दास कॅपीटल - कार्ल मार्क्स *एशियन ड्रामा - गुन्नर मिर्दालद. *गाईड - आर.के.नारायण *हॅम्लेट - शेक्सपिअर *कर्‍हेचे पाणी - आचार्य अत्रे *कृष्णाकाठ - यशवंतराव चव्हाण *ज्योतीपुंज - नरेंद्र मोदी *शतपत्रे - भाऊ महाजन *प्रिझन डायरी - जयप्रकाश नारायण *माझे स्वर माझे जिवण - प.रविशंकर *निबंधमाला - विष्णुशास्त्री चिपळूणकर *दि.विंग्ज् ऑफ फायर - ए.पी.जे अब्दूल कलाम *स्पीड पोस्ट - शोभा डे *पितृऋण - सुधा मूर्ती *माझे गाव माझे तीर्थ - अण्णा हजारे *एक गाव एक पानवटा - बाबा आढाव *लज्जा - तस्लीमा नसरीन *मंझील से ज्यादा सफर - व्ही.पी.सिंग *कोसबाडच्या टेकडीवरून - अनुताई वाघ *गोल्डन गर्ल - पी.टी.उषा *राघव वेळ - नामदेव कांबळे *आकाशासी जुळले नाते - जयंत नारळीकर *गोईन - राणी बंग *सेवाग्राम ते शोघग्राम - अभय बंग

कुसुमाग्रज यांची खालील पुस्तके प्रसिद्ध झालेली आहेत. कविता संग्रह : अक्षरबाग (१९९९) किनारा(१९५२) चाफा(१९९८) छंदोमयी (१९८२) जाईचा कुंज (१९३६) जीवन लहरी(१९३३) थांब सहेली (२००२) पांथेय (१९८९) प्रवासी पक्षी (१९८९) मराठी माती (१९६०) महावृक्ष (१९९७) माधवी(१९९४) मारवा (१९९९) मुक्तायन (१९८४) मेघदूत(१९५६) रसयात्रा (१९६९) वादळ वेल (१९६९) विशाखा (१९४२) श्रावण (१९८५) समिधा ( १९४७) स्वगत(१९६२) हिमरेषा(१९६४) निबंध संग्रह : आहे आणि नाही (पुस्तक) - लघुनिबंध संग्रह प्रतिसाद (पुस्तक) - लघुनिबंध संग्रह नाटक ऑथेल्लो आनंद आमचं नाव बाबुराव एक होती वाघीण कौंतेय जेथे चंद्र उगवत नाही दिवाणी दावा दुसरा पेशवा दूरचे दिवे देवाचे घर नटसम्राट नाटक बसते आहे बेकेट मुख्यमंत्री ययाति देवयानी राजमुकुट विदूषक वीज म्हणाली धरतीला वैजयंती कथासंग्रह : अपॉईंटमेंट (कथासंग्रह) काही वृद्ध काही तरुण (कथासंग्रह) फुलवाली (कथासंग्रह) बारा निवडक कथा (कथासंग्रह) सतारीचे बोल (कथासंग्रह) कादंबरी : कल्पनेच्या तीरावर (कादंबरी) जान्हवी (कादंबरी) वैष्णव (कादंबरी)

From Marathi Mhani app: आधीच उल्हास, त्यात फाल्गुन मास. Meaning: आधीच हौस आणि त्यात अनुकूल परिस्थितीची भर.