Iqtisodchi Kundaligi

O'zbekistonda albatta ko'p qurilishlar bo'lishi kerak, ko'proq odamni uylar bilan ta'minlash masalasi juda dolzarb, lekin shu joyda ham yaxshi niyatlar bilan yaratilgan "davlat ipotekasi" yaxshi chora emas. Imtiyozlarni naqd pulda berishgani afzalroq, bizda yer ko'p, odam uncha ko'p emas. Quruvchilar xohlagancha qurib tashlashadi, infratuzilma bo'lsa bas. Agar banklarga erkinlik berilsa ular ham ipotekani taklifini ko'paytirib tashlashadi. Imtiyozlarga ajratilayotgan puldan ham ko'ra, eng muammolisi iqtisodiy resurslarni noto'g'ri taqsimlanishi muammo.

Podkastimizning yangi epizodi: 57 - Bir kam dunyo: ekologiya yoki energetika Youtubeda video: https://youtu.be/UhO2kXstYGA Audio formatda: Spotify | Apple Podcast | Yandex Music | Podbean Tinglang, ko'ring, do'stlaringiz bilan ulashing va izoh qoldiring. Epizod hamkori: "Juru". "Juru" Markaziy Osiyo va Kavkazdagi yetakchi xalqaro konsalting va muhandislik korxonasi bo'lib, uning maqsadi barqaror rivojlanishni ilgari surishdir. https://juru.org/about-us @uzbekonomics

Podkastimizning yangi epizodi: 57 - Bir kam dunyo: ekologiya yoki energetika Youtubeda video: https://youtu.be/UhO2kXstYGA Audio formatda: Spotify | Apple Podcast | Yandex Music | Podbean Tinglang, ko'ring, do'stlaringiz bilan ulashing va izoh qoldiring. Epizod hamkori: "Juru". "Juro" Markaziy Osiyo va Kavkazdagi yetakchi xalqaro konsalting va muhandislik korxonasi bo'lib, uning maqsadi barqaror rivojlanishni ilgari surishdir. https://juru.org/about-us @uzbekonomics

Tarix nega kerak degan savolga javob berishga urinishibdi: https://www.newyorker.com/news/daily-comment/help-know-history

Elektr toki o‘chgan edi. Uni yetkazib beruvchi korxona xonadonlarda yashovchi abonentlariga $200 dollardan, biznes mijozlarga esa $2500dan berisharkan. Pullar abonent hisob raqamiga shu oy uchun to‘lov sifatida o‘tkazilarkan. Mehmonxona yoki achib qolgan ovqat kabi narsalar shu summadan oshsa ularni ham to‘lab berisharkan. Ular boymi degan savol keladi 🤔 https://www.pge.com/en/account/customer-service/claims.html

Menda bo’lgan shu kitob. Hali ham bordir https://t.me/muhrim2022/6782

Shu qismi alohida qiziq: Tizim Oʻzbekiston Ichki ishlar vazirligining Toshkentdagi Jamoat xavfsizligi departamenti tomonidan boshqariladi. Ushbu idora dekabr oyida yuz bergan xavfsizlikdagi zaiflik bo‘yicha izoh so‘rab yuborilgan elektron xatlarga javob bermadi. Shuningdek, Oʻzbekiston hukumatining Vashington (Kolumbiya okrugi) va Nyu-Yorkdagi vakillari ham TechCrunch’ning mazkur masala bo‘yicha yuborgan elektron xatlariga javob bermadi. Oʻzbekistonning kompyuter hodisalariga tezkor javob berish guruhi — UZCERT ham tizim haqida yuborilgan ogohlantirishga javob bermadi, faqat elektron xatimiz qabul qilinganini tasdiqlovchi avtomatik javob bilan cheklandi. Kuzatuv tizimi maqola yozilgan vaqtda hamon internetda ochiq holda qolmoqda. "Ma'lumotlar xavfsizligi" kichik korxonlardan ham mahalliy serverlarni talab qilamiz, lekin butun mamlakat bo'yicha hamma ko'chadagi kameralarni ko'rish - ochiq dostupdami? https://t.me/kurbanoffnet/10360

Insonlar odatda keyingi bir yil ichida bo‘ladigan o‘zgarishlarning ko‘lamini haddan tashqari katta bo’ladi deb tasavvur qilishadi - kutilmalarni oshirib yuborishadi, ammo, keyingi 10 yilda yuz beradihan o‘zgarishlarni esa qanchalik katta bo’lishi yetarli baholashmayi. Menimcha.

There are Sag’bons everywhere for those with the eyes to see. ;)

Qiziq ishlar, SFdagi Sagb'on elektr podstansiyasi yonib ketganligi sababli katta hududida svet yo'q, Waymolar svetoforlar o'chib qolgani uchun o'zlarini yoqotib qoygan, shaharni katta qismi svetsiz o'tiribdi. Tarixdagi eng katta svet o'chishlaridan biri ekan. @nuruddinblogs

Ayrim startap kompaniyalar foydaga chiqquniga qadar kumulyativ zarar hajmi. (Fakt ham bor, reja ham bor).

Qayerdadir o‘qigan edim: migrant oilalarda farzandlarning ona tilini saqlab qolishi ota-onaning ta’lim darajasi va ijtimoiy mavqeiga kuchli bog‘liq ekan. Masalan, oliy ma’lumotli va yuqoriroq ijtimoiy qatlamga mansub ota-onalarning farzandlari tilni saqlab qolish ehtimoli ancha yuqori ekan. Eng past ehtimol esa qo‘l mehnati bilan pul topadigan ishchi qatlam oilalarida kuzatilar ekan: bu guruhda ikkinchi avlod vakillari deyarli o‘z ona tilini bilmas ekan. Bu AQShdai xolat. Muhim jihati shundaki, bu jarayonda immigratsiyadan oldingi ijtimoiy holat katta rol o‘ynar ekan. Ya’ni, immigratsiyadan keyin ishchi qatlamga mansub bo'lib qolsa ham, ammo undan oldin o‘qimishli bo‘lgan ota-onalarning farzandlari ona tilini ancha yaxshi saqlab qolar ekan. Bu ko‘rsatkich immigratsiyadan oldin ham, keyin ham qo‘l mehnati bilan shug‘ullangan ota-onalar farzandlariga nisbatan sezilarli darajada yuqoriroq ekan. https://t.me/psixolingvist/773

Simone Biles va Maykl Felps kabi sportchilardan tortib, Mariya Kyuri va Albert Eynshteyn kabi olimlargacha — o‘ta iste’dodni aniqlash innovatsiya ilmida muhim ahamiyatga ega. Ammo iste’dod qayerdan kelib chiqadi? Eng iste’dodli sportchilar, olimlar va musiqachilar faoliyatining eng yuqori cho‘qqisiga nisbatan erta yetib borganmi yoki kechroqmi? Ular faqat bitta sohada jahon darajasiga chiqish uchun bir nechta sport turlari, akademik fanlar yoki musiqa asboblarini o‘zlashtirishdan voz kechganmi? Tahliliy sharhda Güllich va hammualliflar [1] fan, musiqa, shaxmat va sport sohalarida chop etilgan tadqiqotlarni ko‘rib chiqib, ikki xil naqshni aniqladilar: yoshligida favqulodda yuqori natijalarga erishgan ijrochilar tezda cho‘qqiga chiqadi, biroq faqat bitta qiziqish doirasida (masalan, bitta sport turi) tor yo‘nalishda mahoratni egallaydi. Aksincha, kattalar orasida eng yuqori darajaga yetganlar cho‘qqiga asta-sekin, kengroq va ko‘p yo‘nalishli mashg‘ulotlar orqali erishadi. Biroq elita dasturlar asosan yosh iste’dodlarni tarbiyalashga yo‘naltirilgan. -- Ekeoma Uzogara, Science jurnali tahlilchisi (Ingliz tilidan tarjima ChatGPT orqali) [1] Güllich, A., Barth, M., Hambrick, D. Z., & Macnamara, B. N. (2025, December 18). Recent discoveries on the acquisition of the highest levels of human performance. Science, 390(6779). https://doi.org/10.1126/science.adt7790

\

Tug’ilishni kamayishidan kattaroq muammo yo’q. https://t.me/Mirkonomika/2546

O’zbekiston, boshqa rivojlanayotgan o’lkalar kabi, g’arbdan farqli o’laroq og’zaki madaniyatga ancha oldin o’tgan edi. G’arb esa endi yozma madaniyatdan og’zaki madaniyatga o’tish bo’sag’asida (kechirasizlar).

Oxirgi paytda Rus sharqshunoslarini telegram kanallarini mazza qilib o’qiyapman. Olimlar omma uchun yozishsa, ayniqsa yaxshi yozishni bilishsa - juda bir o’qishli matnlar yaratiladi.

Ha shu fikrga qo’shilaman. O’zi yaxshi iqtisodiy siyosat nima degani? Bu insonlar, tovarlar (va xizmatlar) va moliya erkin harakatlanishini ta’minlaydigan siyosat. Bizda shu uchalasida muammo bor. Insonlar chiqib ketishiga cheklovlar olingan - yaxshi, lekin O’zbekistonda chet ellik ishchini ishga olish - amri mahol, o’ta qiyin. Insonlar oqimida cheklovlar bor. Tovarlar oqimida cheklovar bojlar va notarif cheklovlar. Tovar oldi sotti qilish eng qiyin mamlakatlar qatoridamiz. O’zbekistonga bitta telefon olib kirishni o’zi qanchalik qiyin. Texnologiyalarni aytmasa ham bo’ladi. Xizmatlar oqimi sal osonlashgan (deylik IT parkka berilgan yengilliklar orqali), lekin baribir umumlashtirilgan o’yin qoidalari kerak. Lekin ko’p payt moliyaviy oqimlar o’ta cheklangan edi. Har xil bahonalar to’qilib “pul chiqib ketadi” degan vajlar bilan hatto konvertatsiya yopilishi ham moliyaviy oqimlar masalasi edi. Biz ham dunyo moliyaviy xaritasiga kirishimiz kerak. Birinchi qadamlardan - pulni, ya’ni kapitalni oqimlari erkinlashuvi talab etiladi. https://t.me/the_bakiroo/11546

Menimcha cheklovlar kamroq bo'lsa yaxshiroq. Kimdir uni yomon maqsadlarda ishlatishi mumkindir, lekin bu huquqiy masala. Qonunbuzarlik bo'lsa - oldini olish kerak. Lekin kelajakda O'zbekistonlik uy xo'jaliklari AQSh korxonalarida ulush sotib olishlari, AQSh moliyaviy bozoridan manfaat ko'ra olishlari, juda yaxshi narsa bo'lar edi. Jamg'arish uchun ham, sarmoya uchun ham. O'zbekistonliklar dunyodagi eng katta bozordan o'zlari o'zlariga qo'ygan cheklvolarni deb uzilib qo'yilgan edilar.

Ўзбекистонликлар учун АҚШ корхоналарига инвестиция қилишга чекловлар олиб ташланди Капитал ҳаракати билан боғлиқ айрим валюта операцияларини амалга ошириш тартибига 2026 йил 1 январдан кучга кирадиган қўшимча киритилган: “АҚШдаги хорижий корхоналарнинг устав фондини шакллантириш (ёки капиталда иштирок этиш) учун инвестиция фаолияти бўйича резидентлар операциялари – Ўзбекистон Республикаси банкларидаги резидентлар ҳисобварақларидан пул маблағларини ўтказиш, АҚШдаги филиалларини айланма маблағлар билан тўлдириш резидентлар ҳисобварақларидаги валюта маблағлари доирасида амалга оширилади.” Яъни эндиликда АҚШга инвестиция фаолияти учун (суммасидан қатъий назар) Ҳукуматнинг рози-ризоси керак эмас. Бошқа давлатлар учун капитал ҳаракати бўйича мавжуд чекловлар сақланиб қолади. Ҳуқуқий лазейка фақат АҚШга инвестициялар ва капитал кўчириш учун (Валютани тартибга солиш тўғрисидаги қонунга тегишли ўзгартиришлар киритилмаган). АҚШда рўйхатдан ўтказилган, амалда Ўзбекистонда фаолият юритаётган ва юритадиган, айниқса давлат буюртмалари ва бюджет ўзлаштирувчиларидан тортиб турли ўзаро аффилланган саноат-молиявий гуруҳлар учун пул оқимларининг қайта каналлаштирилиши ва расмийлаштирилишини кўрамиз.