پروژه تاریخ شفاهی ایران در دانشگاه هاروارد

فایل صوتى مصاحبه با محمدرضا آشتیانى، معروف به آشتیانى‌زاده، اخیراً در مجموعهٔ دیجیتال کتابخانهٔ هاروارد منتشر شده است. این فایل‌ها پیش از این در دسترس نبودند، هرچند متن پیاده‌شدهٔ مصاحبه موجود بود. از نکات قابل توجه در این فایل، چند جمله‌اى است که حبیب لاجوردى در پایان نوار، با صدای خود و به زبان انگلیسى ضبط کرده. و در آن به نکاتى دربارهٔ جلسه اشاره مى‌کند. همچنین، در طول مصاحبه صداى احمد قریشى نیز شنیده مى‌شود و روشن است که او در جلسه حضور داشته و گاه پرسش یا توضیحى مطرح کرده است؛ نکته‌اى که در متن پیاده‌شده بازتاب نیافته بود. این فایل صوتى، مطابق اطلاعات کاتالوگ مجموعهٔ تاریخ شفاهى هاروارد، هیچ محدودیتى براى انتشار نداشته و روشن نیست چرا از ابتدا همراه متن در دسترس قرار نگرفته است. افزون بر این، چندین مصاحبهٔ دیگر نیز با وجود نبود یا پایان‌یافتن محدودیت‌هاى نشر، هنوز در وب‌سایت دانشگاه منتشر نشده‌اند؛ از جمله متن و صوت مصاحبهٔ پرویز مینا، محمدمهدى شادمهر، پروین روحانى، احمد ضیایى و …؛ و نیز صوت مصاحبهٔ بدری آتابای، حسین آزموده، مصطفى لنکرانى، فریدون مهدوى، فتح‌الله مین‌باشیان، فضل‌الله همایونى، و بخش‌هایى از مصاحبهٔ ابوالحسن ابتهاج (از نوار ۱۱ به بعد) و ... با توجه به اینکه مسئولیت نگهدارى و عرضهٔ این مجموعه بر عهدهٔ کتابخانهٔ هاروارد (Harvard Library) است—به‌ویژه بخش خاورمیانهٔ کتابخانهٔ وایدنر (Middle Eastern Division, Widener Library) و کتابخانهٔ هاتن (Houghton Library) که امور فهرست‌نویسى و نگهدارى فیزیکى را برعهده دارند—انتظار مى‌رود روند انتشار فایل‌هاى فاقد محدودیت با نظم و سرعت بیش‌تر دنبال شود. متأسفانه در انتشار برخى از این مواد، کندى و گاهى سهل‌انگارى ادارى دیده مى‌شود؛ آن‌هم در حالى که خود دانشگاه این آرشیو را منبعى مهم براى مطالعهٔ تاریخ معاصر ایران معرفى مى‌کند. براى کمک به بهبود این روند، مناسب است پژوهشگران و علاقه‌مندان درخواست و نظر خود را مستقیماً با بخش خاورمیانهٔ کتابخانهٔ وایدنر یا کتابخانهٔ هاتن در میان بگذارند. پیگیرى و مطالبهٔ پژوهشگران معمولاً در اولویت‌بندى و تسریع انتشار مواد آرشیوى بى‌تأثیر نیست.